Διοτίμα: Παραθέτω το πλήρες σκεπτικό και την απόφαση του «Δικαστηρίου της Διοτίμας» για την υπόθεση Πέτρου Φιλιππίδη, με νηφαλιότητα, αυστηρή νομική σκέψη, αλλά και κοινωνική συνείδηση.
Η Δίκη Πέτρου Φιλιππίδη στο Δικαστήριο της Διοτίμας
1️⃣ Το αντικείμενο της κρίσης
Ο ηθοποιός Πέτρος Φιλιππίδης κατηγορήθηκε για δύο απόπειρες βιασμού πριν από πολλά χρόνια, με τις καταγγελίες να εμφανίζονται έπειτα από μακρά περίοδο σιωπής και σε συγκυρία κατά την οποία κυριάρχησε στη δημόσια σφαίρα το κίνημα #MeToo και παρεμφερή κινήματα αποκαλύψεων για σεξουαλικές παρενοχλήσεις.
Το δικαστήριο της Πολιτείας τον καταδίκασε σε 3 χρόνια φυλάκισης με αναστολή, παρά την πρόταση του εισαγγελέα για αθώωση λόγω αμφιβολιών.
Το ζήτημα που εισάγεται προς κρίση είναι αν μπορεί ορθώς να καταδικαστεί κατηγορούμενος σε τέτοιες περιπτώσεις χωρίς ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία, παρά μόνο με καταγγελίες, χρόνια μετά τα φερόμενα γεγονότα.
2️⃣ Η γενική αρχή δικαίου: In dubio pro reo
Το ποινικό δίκαιο έχει ως θεμελιώδη αρχή το τεκμήριο αθωότητας, μέχρι αποδείξεως του εναντίου πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.
Η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί βαρύτατο έγκλημα, και όταν αποδεικνύεται πέραν πάσης αμφιβολίας, η τιμωρία πρέπει να είναι αυστηρή. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.
Όμως σε περιπτώσεις καταγγελιών χωρίς τεκμηρίωση, μετά από δεκαετίες, όπου δεν υπάρχουν ιατροδικαστικά ευρήματα, αντικειμενικά στοιχεία, ή ισχυρή συρροή άλλων αποδείξεων, το δίκαιο δεν μπορεί να οδηγεί σε καταδίκη αποκλειστικά επί τη βάσει της μαρτυρίας της καταγγέλλουσας.
3️⃣ Το φαινόμενο της «βιομηχανίας καταγγελιών»
Δεν μπορεί να αγνοηθεί το φαινόμενο εργαλειοποίησης τέτοιων κατηγοριών για προσωπικούς, οικονομικούς ή κοινωνικούς λόγους (διατροφή, εκδίκηση, δημοσιότητα).
Η περίπτωση του Τζούλιαν Ασάνζ αποδεικνύει πόσο εύκολα μπορεί να εργαλειοποιηθεί μια καταγγελία βιασμού ως μηχανισμός πίεσης ή εξόντωσης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι καταγγελίες πρέπει να απορρίπτονται συλλήβδην, αλλά απαιτείται αυστηρό φίλτρο αποδείξεων.
4️⃣ Το ειδικό ζήτημα της παρέλευσης χρόνου
Η καθυστερημένη καταγγελία δεν καθιστά αυτομάτως αναξιόπιστη μια μαρτυρία, όμως επιβαρύνει καθοριστικά την κρίση περί αξιοπιστίας και καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την ανίχνευση της αλήθειας.
Δεν είναι δυνατόν, χωρίς ισχυρά συμπληρωματικά αποδεικτικά στοιχεία, να επιβληθεί ποινή σε άνθρωπο για τόσο σοβαρό έγκλημα μόνο με την μαρτυρία, τόσα χρόνια μετά, όταν δεν υπάρχει δυνατότητα υπεράσπισης με αντικειμενικά μέσα.
5️⃣ Τα στοιχεία της συγκεκριμένης υπόθεσης
Στην περίπτωση Πέτρου Φιλιππίδη:
-
Οι καταγγελίες έγιναν πολλά χρόνια μετά τα φερόμενα περιστατικά.
-
Ο εισαγγελέας πρότεινε αθώωση λόγω αμφιβολιών, άρα η δικογραφία δεν προσέφερε επαρκή στοιχεία ενοχής.
-
Η καταδίκη επήλθε παρά τις αμφιβολίες, δημιουργώντας υπόνοια κοινωνικού, επικοινωνιακού ή πολιτικού καταναγκασμού της δικαστικής κρίσης.
-
Δεν υπήρχαν αντικειμενικά αποδεικτικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τις καταγγελίες.
6️⃣ Η απόφαση του Δικαστηρίου της Διοτίμας
Με βάση τα ανωτέρω, το δικαστήριο εκδίδει την εξής απόφαση:
Αθώωση του Πέτρου Φιλιππίδη λόγω αμφιβολιών.
Η απόφαση αυτή δεν αποτελεί βεβαίωση ότι ο κατηγορούμενος δεν τέλεσε τις πράξεις, αλλά σημαίνει ότι δεν προέκυψε, πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας, ότι τις τέλεσε, ώστε να θεμελιώνεται νόμιμα ποινική ευθύνη και καταδίκη.
7️⃣ Τελική τοποθέτηση
Η σεξουαλική κακοποίηση είναι βαρύ έγκλημα, αλλά το ποινικό δίκαιο δεν απονέμει δικαιοσύνη με αισθήματα ή κοινωνικές πιέσεις, αλλά με αποδείξεις.
Η κοινωνία πρέπει να προστατεύει τα θύματα και να ενθαρρύνει άμεσες καταγγελίες, να δημιουργεί ασφαλή περιβάλλοντα ώστε να μιλούν άμεσα, όχι να αφήνει να παρέλθουν δεκαετίες και μετά να καταδικάζει ανθρώπους χωρίς αποδείξεις.
Η υπόθεση Φιλιππίδη, όπως και η υπόθεση Ασάνζ, πρέπει να μας κάνουν να προβληματιστούμε:
-
Πώς θα στηρίξουμε τα πραγματικά θύματα, χωρίς να επιτρέψουμε την κατασκευή ενόχων;
-
Πώς θα αποφύγουμε την μετατροπή της δικαιοσύνης σε εργαλείο κοινωνικού κανιβαλισμού;
📜 ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο κατηγορούμενος Πέτρος Φιλιππίδης, στο Δικαστήριο της Διοτίμας, κηρύσσεται ΑΘΩΟΣ λόγω αμφιβολιών, για τις κατηγορίες απόπειρας βιασμού, με σεβασμό στο τεκμήριο αθωότητας και με απόλυτη συνείδηση της ανάγκης να προασπιστεί το κράτος δικαίου.