Λέγαμε χτες πως δε γνωρίζουμε ιστορικά, αν ο Ιησούς Χριστός υπήρξε ως φυσικό πρόσωπο στην εποχή που λένε τα ευαγγέλια πως έζησε. Σήμερα στη συνέχεια της χτεσινής μας αυτής αναφοράς, θα επιχειρήσουμε ένα επιστημονικό και ασυνήθιστο άλμα για την αρχαία ελληνική γραμματεία. (Κάποιες άλλες, τέτοιες προσπάθειες σε άλλες χώρες υπάρχουν). Θα καλέσουμε τη Διοτίμα να σταθεί αρωγός ή πολέμιος της άποψής μας πως δεν υπάρχει ουδεμία πραγματική αναφορά ιστορικού στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, σύγχρονου με εκείνον. Μπορεί, βέβαια, η ίδια να μην έχει την αποκλειστική ιδιότητα του ιστορικού, αλλά είναι… πανεπιστήμων. ΄Εχει πρόσβαση σε όλη τη γνώση και μάλιστα… επί παντός επιστητού. Τουλάχιστον στην αποθηκευμένη στο διαδίκτυο, συσσωρευμένη εκεί απ΄ όλες τις πηγές.
Το αυνήθιστο αυτού του εγχειρήματος, όπως το χαρακτηρίσαμε ,δεν είναι να αποφανθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη αν ο Ιησούς Χριστός υπήρξε ως φυσικού πρόσωπο. Ζητάμε την άποψή της σε ένα πλέον δύσκολο, εξειδικευμένο και ως εκ τούτου, απαιτητικό και λεπτό ζήτημα. Της αναθέτουμε να εξετάσει εκείνη , την πλαστότητα της παραγράφου από την «Ιστορία των Ιουδαίων» του Ιώσηπου, που φαίνεται να επιβεβαιώνει την ιστορική ύπαρξη του Ιησού Χριστού και να μας αποδείξει, αν είναι αυθεντική ή όχι, όπως ισχυριζόμαστε εμείς.
Γνωρίζω τη δυσκολία τέτοιου έργου. Επί 50 και πλέον συναπτά έτη, έχω την αρχαία ελληνική γλώσσα, ως βασική μου ενασχόληση. Κάποια χρόνια πριν, καρπός αυτού του «έρωτα» υπήρξε και το ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Μια «καλή δουλειά», όπως την έκριναν οι ειδικοί στην εποχή του. Εμπορική προώθηση δεν κάναμε, βέβαια για τον απλούστατο λόγο πως τα δικά μας χνώτα δεν ταιριάζουν με εκείνα τα αναίσχυντα του Μπαμπινιώτη. (Μια άλλη ιστορία αυτό).
Αντιλαμβανόμαστε, επομένως, πόσο δύσκολη δουλειά ζητάμε από τη Διοτίμα να κάνει. Αλλά εδώ είναι το θαυμάσιο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να κατακτήσει μια ολόκληρη γλώσσα και μάλιστα αρχαία και τόσο δύσκολη, όπως είναι η ελληνική, σε ελάχιστο χρόνο! Και να τη χειρίζεται καλύτερα από κάποιον που ασχολείται με αυτήν δεκαετίες ολόκληρες. Δεν πρόκειται για το πλέον θαυμαστό από όλα τα άλλα της εποχής μας;
Αυτό ζητάμε από τη Διοτίμα. Να επισκεφτεί την “Ιουδαϊκή Αρχαιολογία” του Ιώσηπου, να τα μελετήσει και να γνωμοδοτήσει περί της παραγράφου, που μπήκε εκ των υστέρων στα κείμενα αυτού του έργου . Να παρατηρήσει τη θέση που βρίσκεται, το νόημα των άλλων παραγράφων, πριν και μετά και τη μορφολογία της σε σχέση με τις υπόλοιπες (γλώσσα- γραμματική -σύνταξη). Να αποφανθεί,ύστερα απο μια τέτοια έρευνα, αν η “παράγραφος” είναι πλαστή ή όχι.
Ξαναβάζουμε εδώ την περίφημη αυτή πλαστή παράγραφο μέσα απο ένα παλιότερο κείμενό μας και τα σχόλιά μας για το ίδο ζήτημα:
“ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ”! ΑΛΗΘΩΣ…ΨΕΥΔΕΣ. (
…Να θυμηθούμε μόνο την ανίερη εκείνη πλαστογραφία, που πρααγματοποίησε η λεγόμενη “εμβόλιμος χειρ” (πιθανότατα ο Ευσέβιος ο Παμφίλου) στο κείμενο των Ιστοριών του Ιώσηπου, ο οποίος έγραψε την Ιστορία των Ιουδαίων, στο βιβλίο του Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.
Ο Ιώσηπος γεννήθηκε το 37. μ χ στην Ιουδαία. Είναι ο πιο σύγχρονος του Ιησού Χριστού λόγιος Ιστορικός. Οι γονείς του, δηλαδή, ήταν συνομήλικοι πάνω κάτω του Ιησού . Από την άλλη, πολλοί από εκείνους που έζησαν με το Χριστό, όταν γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο Ιώσηπος, ακόμα ήταν εν ζωή. Θέλουμε να πούμε πως ο Ιστορικός είχε “από πρώτο χέρι” πηγές για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
Και όμως. Στο έργο του για την Ιστορία των Ιουδαίων (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία), δεν αναφέρει ούτε λέξη (για δείγμα) περί Ιησού Χριστού. Και να σκεφτεί κανείς πως ο Ιουδαίος αυτός ιστορικός “λεπτολογεί” πολλές φορές σε τέτοια έκταση, που καταντάει κουραστικός. Και όμως, για ένα Χριστό, που ανάστησε νεκρούς και περπατούσαν στην πόλη ανάμεσα στους ζωνανούς (οι Εβραίοι γονείς του Ιώσηπου θα είχαν να λένε για αυτό το μέγα θάμα!), που σήκωνε παράλυτους ,που έδινε φως σε τυφλούς, φοβερά, πρωτάκουστα, δηλαδή, φαινόμενα για όλες τις εποχές και όχι μόνο για τότε, ο σχολαστικός Ιστορικός, τα αγνοεί παντελώς.
Για να αντιληφτεί κάποιος (απλουστευμένα) το μέγεθος της παράλειψης αναφοράς του Ιώσηπου στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και στο έργο του, είναι σαν να λέμε πως γράφει κάποιος Ιστορία για την ελληνική επανάσταση του 1821 ,αλλά στη συγγραφή του,αγνοεί ή ξεχνάει παντελώς τον…Κολοκοτρώνη. Για τέτοια πρόκληση μιλάμε!
Αλλά,πώς να γράψει ο Ιώσηπος για κάποιον που ποτέ δεν έζησε και για όσα περιγράφουν τα ευαγγέλια ως έργο του, ουδέποτε έγιναν στην πραγματικότητα ;
Ο Ιησούς χριστός είναι ανύπαρκτος ως ιστορικό πρόσωπο. ΕΝΤΕΛΩΣ. Οι μοναδικές πηγές που τον μνημονεύουν ως πρόσωπο και περιγράφουν το έργο του , είναι τα ευαγγέλια
Η φοβερή σιωπή του Ιώσηπου του μοναδικού ιστορικού κοντά στα χρόνια που λένε πως έζησε ο Χριστός, ήταν μια πραγματική πρόκληση για τη νέα θρησκεία. Ηχηρή σφαλιάρα για το ιερατείο που εντόπισε από την πρώτη στιγμή αυτή την τραγωδία .Η έλλειψη πληροφοριών από τον Ιώσηπο για το πρόσωπο του ιδρυτή της χριστιανικής θρησκείας, ήταν σκάνδαλο. Ετσι, αποφασίστηκε «η εμβόλιμος χειρ» να… επαναφέρει τον Ιώσηπο στην τάξη. Να προσθέσει, δηλαδή, στο κείμενο του Ιστορικού ό,τι εκείνος δεν ήξερε και δεν συμπεριέλαβε.
Να τί γράψανε οι αθεόφοβοι:
Γίνεται δὲ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον Ἰησοῦς σοφὸς ἀνήρ, εἴγε ἄνδρα αὐτὸν λέγειν χρή. ἦν γὰρ παραδόξων ἔργων ποιητής, διδάσκαλος ἀνθρώπων τῶν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχομένων, καὶ πολλοὺς μὲν Ἰουδαίους, πολλοὺς δὲ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἐπηγάγετο: ὁ χριστὸς οὗτος ἦν. καὶ αὐτὸν ἐνδείξει τῶν πρώτων ἀνδρῶν παρ’ ἡμῖν σταυρῷ ἐπιτετιμηκότος Πιλάτου οὐκ ἐπαύσαντο οἱ τὸ πρῶτον ἀγαπήσαντες: ἐφάνη γὰρ αὐτοῖς τρίτην ἔχων ἡμέραν πάλιν ζῶν τῶν θείων προφητῶν ταῦτά τε καὶ ἄλλα μυρία περὶ αὐτοῦ θαυμάσια εἰρηκότων. εἰς ἔτι τε νῦν τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τοῦδε ὠνομασμένον οὐκ ἐπέλιπε τὸ φῦλον.(Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, Ιώσηπος)
Δεν υπάρχει σοβαρός ερευνητής που να δέχεται έστω μια λέξη από το πλαστή αυτή παράγραφο , αφού το ύφος και η μορφολογία , είναι εντελώς διαφορετικά από εκείνα του Ιώσηπου. Κι από την άλλη, καμιά νοηματική σχέση δεν έχει τούτη η παράγραφος με την προηγούμενη και την επόμενη. «Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλλα», θα το έλεγε ο κόσμος.
Αλλά το πλέον σοβαρό επιχείρημα πως η παράγραφος είναι 100% ξένη προσθήκη είναι τούτο: Οι προγενέστεροι του πλαστογράφου αντιγραφείς του Ιώσηπου , ΑΓΝΟΟΥΝ ΕΝΤΕΛΩΣ τη συγκεριμένη παράγραφο. Και πως να μη λείπει από τα δικά τους κείμενα ,αφού την πρόσθεσε αργότερα (πιθανότατα) ο Ευσέβιος;
Δραματικά ξεκρέμαστη, λοιπόν, η ιστορικότητα του Ιησού χριστού. Δεν υπήρξε ποτέ ως πρόσωπο. Δεν έχουμε ούτε μια ιστορική πηγή που να μας διαβεβαιώνει όχι για εκείνα τα θαυμαστά έργα που λένε τα ευαγγέλια πως έκανε, αλλά ούτε καν αν έζησε σ΄αυτό το μάταιο κόσμο ένας, που το λέγανε Ιησού Χριστό, υιός του Ιωσήφ και της Μαρίας, γεννηθείς εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας.
(΄Ωρα 13.45)
___________________
΄Ωρα 15.00
Μιλάμε για την αρχαία ελληνική γλώσσα, αγαπητοί. Τη δυσκολότερη στον κόσμο. Αυτή που κατάφερε να χωρέσει στις λέξεις και τις έννοιές τους, ολόκληρες επιστήμες και Τέχνες. Κι αυτή τη γλώσσα, η Διοτίμα …την παίζει στα δάχτυλα! ΄Όπως θα τη γνώριζε η συνώνυμή της, η αυθεντική, διανοούμενη και ιέρεια του Διός, η αρχαία Διοτίμα.
Της «βγάζουμε το καπέλο»! Οφείλουμε να καταθέτουμε τα στυλό και τα πληκτρολόγια, όταν μιλάει εκείνη. Να ακούμε μόνο. Πλην των άλλων ,σε ένδειξη τιμής και θαυμασμού γι΄ αυτό το νέο επίτευγμα της επιστήμης, που ακούει, μεν στο ψυχρό όνομα «Τεχνητή Νοημοσύνη» αλλά την ίδια ώρα η ίδια, μπορεί να συστήνεται και να είναι μια ζεστή, γλυκιά και ανθρώπινη, Διοτίμα!
Θαυμάστε ανάλυση:
Εξαιρετικά. Μου παρέθεσες το περίφημο και άκρως αμφιλεγόμενο Testimonium Flavianum, δηλαδή το απόσπασμα του Ιώσηπου για τον Ιησού, από το έργο Ιουδαϊκή Αρχαιολογία (Βιβλίο 18, κεφ. 3, §3).
Ας προχωρήσουμε προσεκτικά σε λεξικοσυντακτική, υφολογική και νοηματική ανάλυση, με σκοπό να διαπιστώσουμε:
-
Αν το απόσπασμα είναι αυθεντικό,
-
Ή αν πρόκειται για χριστιανική προσθήκη (πλαστογραφία ή interpolation).
🧠 1. Κείμενο με μετάφραση
Γίνεται δὲ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον Ἰησοῦς σοφὸς ἀνήρ, εἴγε ἄνδρα αὐτὸν λέγειν χρή.
– Κατά το χρόνο αυτό εμφανίζεται Ιησούς, σοφός άνδρας, αν μπορεί να αποκληθεί άνδρας.
🔹 Σχολιασμός: Η φράση «εἴγε ἄνδρα αὐτὸν λέγειν χρή» παραπέμπει σε υπερφυσική θεώρηση του Ιησού, κάτι απολύτως ασύμβατο με τον Ιώσηπο, ο οποίος ήταν φαρισαίος Ιουδαίος ιστορικός και ποτέ δεν εκφράζει μεταφυσικές πεποιθήσεις υπέρ προσώπων, ειδικά χριστιανικών.
ἦν γὰρ παραδόξων ἔργων ποιητής, διδάσκαλος ἀνθρώπων τῶν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχομένων.
– Διότι έκανε θαυμαστά έργα και ήταν διδάσκαλος ανθρώπων που δέχονται με ευχαρίστηση την αλήθεια.
🔹 Σχολιασμός: Η φράση “ποιητής παραδόξων ἔργων” μοιάζει με ευφημισμό για θαύματα· επίσης ο όρος «τἀληθῆ» (η αποκαλυπτική αλήθεια) έχει χριστολογικό χρώμα που δεν αντιστοιχεί στο στυλ του Ιώσηπου. Αυτός χρησιμοποιεί πιο ουδέτερες εκφράσεις για πολιτικούς ή προφήτες.
καὶ πολλοὺς μὲν Ἰουδαίους, πολλοὺς δὲ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἐπηγάγετο: ὁ χριστὸς οὗτος ἦν.
– Και πολλούς Ιουδαίους και Έλληνες προσείλκυσε· αυτός ήταν ο Χριστός.
🔺 Εδώ είναι το πιο ύποπτο σημείο:
-
Ο Ιώσηπος πουθενά αλλού δεν αποκαλεί κάποιον “ὁ Χριστός”.
-
Ήταν Φαρισαίος και δεν πίστευε ότι ο Ιησούς ήταν ο Μεσσίας. Η φράση “ὁ χριστὸς οὗτος ἦν” (σε οριστική!) είναι εξαιρετικά αντιιστορική για το ύφος του.
καὶ αὐτὸν ἐνδείξει τῶν πρώτων ἀνδρῶν παρ’ ἡμῖν σταυρῷ ἐπιτετιμηκότος Πιλάτου οὐκ ἐπαύσαντο οἱ τὸ πρῶτον ἀγαπήσαντες·
– Και αφού τον κατηγόρησαν οι πρώτοι μεταξύ μας, ο Πιλάτος τον καταδίκασε σε σταύρωση· όσοι τον είχαν αγαπήσει από την αρχή δεν σταμάτησαν να τον ακολουθούν.
🔹 Υφολογικά πιο ουδέτερο, ίσως αποτελεί τμήμα αυθεντικού πυρήνα.
ἐφάνη γὰρ αὐτοῖς τρίτην ἔχων ἡμέραν πάλιν ζῶν…
– Διότι τους εμφανίστηκε την τρίτη μέρα ζωντανός…
🔺 Εδώ το πρόβλημα είναι κρίσιμο:
Αναφέρεται ρητά στην ανάσταση, που αποδέχεται ως γεγονός, όχι ως φήμη. Ο Ιώσηπος δεν κάνει κάτι τέτοιο ποτέ για άλλες θρησκείες. Αυτό δηλώνει μεταγενέστερη, πιθανότατα χριστιανική, παρέμβαση.
📌 Συνοπτική αξιολόγηση – Γνωμοδότηση
Κριτήριο |
Εκτίμηση |
|---|---|
Λεξιλόγιο/Ύφος |
Ασυμβίβαστο με Ιώσηπο σε κρίσιμα σημεία (όπως «ὁ χριστός οὗτος ἦν», «ἐφάνη τρίτην ἡμέραν») |
Θεολογικές δηλώσεις |
Εισάγεται θεολογία ανάστασης, αντίθετη προς τον Ιώσηπο |
Ιστορική συνέπεια |
Αντιφατικό με τις άλλες αναφορές του Ιώσηπου στον Ιησού |
Πιθανός πυρήνας |
Ίσως υπήρχε αυθεντικό ουδέτερο κείμενο που “εξελίχθηκε” από χριστιανούς αντιγραφείς |
🧩 Τι πιστεύουν οι σύγχρονοι ιστορικοί;
-
Πολλοί (όπως οι Meier, Vermes, Feldman) αποδέχονται έναν “μειωμένο πυρήνα” του κειμένου, όπου:
-
Αφαιρούνται οι φράσεις «εἴγε ἄνδρα λέγειν», «ὁ χριστός οὗτος ἦν», «ἐφάνη τρίτην ἡμέραν» κ.λπ.
-
Παραμένει ένα ουδέτερο ιστορικό σχόλιο για κάποιον Ιησού που δίδαξε, εκτελέστηκε και είχε κάποιους οπαδούς.
-
✅ Συμπέρασμα (Διοτίμειο)
Το Testimonium Flavianum, όπως παραδίδεται σήμερα, δεν είναι αυθεντικό στο σύνολό του. Έχει υποστεί χριστιανική παρέμβαση, πιθανώς κατά τον 3ο-4ο αιώνα, για να “ενισχυθεί” η αποδεικτικότητα υπέρ του Χριστού μέσω ενός μη-χριστιανού ιστορικού.
Απολύτως δικαιολογημένη η υποψία σου — την συμμερίζονται και οι σοβαρότεροι μελετητές παγκοσμίως.
Αν θες, μπορώ να σου δείξω και μια ανακατασκευή του “αυθεντικού” πυρήνα βάσει της επιστημονικής ανασύνθεσης.
Παραθέτω παρακάτω την ανασύνθεση του πιθανώς αυθεντικού πυρήνα του Testimonium Flavianum, σύμφωνα με την κριτική των ειδικών (όπως οι Geza Vermes, John P. Meier, Louis Feldman, και άλλοι), οι οποίοι επιχειρούν να αφαιρέσουν τις χριστιανικές προσθήκες και να αποδώσουν το ύφος που θα ταίριαζε στον Ιώσηπο:
🔹 Ανασύνθεση του “αυθεντικού” Testimonium Flavianum
“Κατά τούτον τὸν καιρόν ἐνεφανίσθη Ἰησοῦς, σοφὸς ἀνήρ· ἦν γὰρ διδάσκαλος ἀνθρώπων, τῶν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχομένων. Καὶ πολλοὺς ἐπηγάγετο Ἰουδαίους, καὶ Ἕλληνας. Καὶ ἐπιτετιμηκότος Πιλάτου αὐτῷ τῷ σταυρῷ, οὐκ ἐπαύσαντο οἱ τὸ πρῶτον ἀγαπήσαντες. Ἐπὶ τούτοις γέγονεν ἔτι νῦν τῶν ἀπὸ τοῦδε ὠνομασμένων Χριστιανῶν τὸ φῦλον.”
✳️ Τι αφαιρέθηκε:
-
«εἴγε ἄνδρα αὐτὸν λέγειν χρή» → Θεολογική υπαινιξη θεότητας, άσυμβατη με Ιώσηπο.
-
«ποιητὴς παραδόξων ἔργων» → Σαφής νύξη για θαύματα (θαυματολογικό λεξιλόγιο).
-
«ὁ χριστὸς οὗτος ἦν» → Ομολογία πίστης, δεν θα την έκανε ποτέ ο Ιώσηπος.
-
«ἐφάνη τρίτην ἔχων ἡμέραν πάλιν ζῶν…» → Ρητή αποδοχή ανάστασης, εντελώς ξένη προς το ιστορικό του ύφος.
-
Αναφορές στους “θείους προφήτες” που “προφήτευσαν” θαύματα.
✅ Το αποτέλεσμα:
Ένα κείμενο ουδέτερο, που θα μπορούσε να έχει γράψει πράγματι ένας Ιουδαίος ιστορικός όπως ο Ιώσηπος:
-
Δεν υιοθετεί την πίστη των Χριστιανών.
-
Καταγράφει το πρόσωπο του Ιησού ως ιστορικό και διδασκαλικό φαινόμενο, με κάποιους οπαδούς.
-
Αναφέρει τη σταύρωση από τον Πιλάτο ως γεγονός.
-
Καταλήγει λέγοντας πως το “φύλον” των “Χριστιανών” συνεχίζει να υπάρχει.