ΣΠΑΡΑΚΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ
Ο έμπολα μέσα από τα μάτια μιας 13χρονης στη Σιέρα Λεόνε
Την ώρα που ο ιός του Εμπολα συνεχίζει να εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς οδηγώντας στο θάνατο πάνω από 4.000 ανθρώπους, η 13χρονη Μπιντού Σανό περιγράφει τις καταστροφικές επιπτώσεις του στην κοινότητα όπου ζει και μεγαλώνει.
Ο Έμπολα δεν είναι ένα ευχάριστο όνομα για μένα. Στην πραγματικότητα, μισώ ακόμη και να ακούω τη λέξη – κατέστρεψε την οικογένειά μου και την εκπαίδευσή μου. Η ζωή ήταν δύσκολη αλλά ήταν καλή: Ζω με την θεία μου και πολλά μέλη της οικογένειας σε μια μεγάλη κοινότητα. Ήμασταν πάντα φτωχοί αλλά υπήρχε ευτυχία. Τώρα όμως είμαστε τρομοκρατημένοι. Τόσοι πολλοί άνθρωποι, φίλοι και οικογένειες πέθαναν και συνεχίζουν να πεθαίνουν. Και ο αριθμός των ορφανών αυξάνεται σε καθημερινή βάση.
Όταν ο Εμπολα έφτασε για πρώτη φορά στη χώρα μου, δεν ανησυχούσαμε τόσο πολύ. Στη συνέχεια ήρθε η «ευαισθητοποίηση» – όλες οι ομάδες της κοινότητας και οι ΜΚΟ συζητούσαν για τον έμπολα. Αλλά πολλοί αρνήθηκαν να πιστέψουν στον κίνδυνο και μάλιστα προσπάθησαν να ασκήσουν πολιτική μέσα από αυτόν. Είχαμε μια εξέγερση στο Κενέμα, υπό την σημαία πως ο «Έμπολα δεν είναι πραγματικός».
Ορισμένοι λένε πως η κυβέρνηση δε ενδιαφέρεται για τον έμπολα γιατί η κυβέρνηση είναι από το βορρά και ο ιός είναι στα ανατολικά (πατρίδα του κόμματος της αντιπολίτευσης). Άλλοι λένε ότι ήταν επειδή οι γιατροί ήθελαν το αίμα σας. Υπήρχαν τόσες πολλές ιστορίες και κανείς δεν πήρε στα σοβαρά τον έμπολα.
Στη συνέχεια, στις αρχές Αυγούστου, η κατάσταση άλλαξε. Η κυβέρνηση απαγόρευσε όλες τις μετακινήσεις μέσα και έξω από τις περιοχές Κενέμα και Καϊλαχούν. Αυτό έβλαψε τους πάντες, όχι μόνο εκείνους που έπασχαν από έμπολα λες και όλα σταμάτησαν. Ήμασταν παγιδευμένοι και ακόμη είμαστε. Η θεία μου, που συνήθιζε να πηγαίνει στη λαϊκή για την αγορά τοπικών προϊόντων σε χαμηλές τιμές, δεν μπορούσε πλέον να ταξιδεύει. Είχαμε λιγότερα χρήματα στο σπίτι μας όπως και όλοι οι υπόλοιποι εκτός από τους πλούσιους. Τα πράγματα χειροτέρεψαν ακόμη περισσότερο όταν ο έμπολα ήρθε στην κοινότητά μας.
Υπήρχε ένας φαρμακοποιός που αρρώστησε αλλά είπε ότι έπασχε από σηπτικό έλκος και δεν πήγε στο νοσοκομείο. Τον πιστέψαμε γιατί ήταν άνθρωπος της ιατρικής και ίσως επειδή δεν ξέραμε περισσότερα.
Πολλοί άνθρωποι ήρθαν σε επαφή μαζί του όσο εκείνος ήταν άρρωστος. Όταν πέθανε, το πτώμα του πλύθηκε και ετοιμάστηκε για ταφή από τους ανθρώπους της κοινότητας, όπως είναι το έθιμό μας.
Όταν όμως ο θάνατός του αναφέρθηκε στο νοσοκομείο, διαπιστώθηκε ότι πέθανε από έμπολα. Μετά από δύο περίπου εβδομάδες, αρκετοί άνθρωποι που είχαν έρθει σε επαφή μαζί του και όσοι έπλυναν το πτώμα του αρρώστησαν. Από φόβο, ο επικεφαλής κάλεσε ασθενοφόρο και τους πήρε στο νοσοκομείο. Ο ήχος του ασθενοφόρου μας τρόμαξε, ειδικά εμάς τα παιδιά και ο πανικός κατέλαβε το σύνολο της κοινότητας: οι άνθρωποι πιστεύουν ότι όποιος μεταφέρετε με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο θα πεθάνει, γιατί συνήθως δεν επιστρέφουν.
Στη συνέχεια, άλλα 16 άτομα αρρώστησαν, συμπεριλαμβανομένης και της αγαπημένης μου θείας, που μετά από εξετάσεις βρέθηκαν θετικοί στον ιό έμπολα. Από αυτούς μόνο η Μαρί, ένα 14χρονο κορίτσι που ζει μαζί μας και η θεία μου ευτυχώς επέζησαν – διαφορετικά θα ήμουν κι εγώ ένα ορφανό από έμπολα. Υποθέτω πως είμαι τυχερός, αλλά είναι δύσκολο να το δει κανείς έτσι.
Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, 17 άνθρωποι πέθαναν από πέντε νοικοκυριά, ενώ άλλοι 9 μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο. Μετά είδαμε μια ομάδα ανδρών ντυμένοι με στολές να μπαίνουν στα σπίτια μας, να βγάζουν τα στρώματα και τα κλινοσκεπάσματα και να τα βάζουν όλα φωτιά, να ψεκάζουν μέσα στις κρεβατοκάμαρες και το σαλόνι. Τους έβλεπα με δάκρυα στα μάτια να κάνουν το ίδιο πράγμα σε κάθε σπίτι όπου κάποιος είχε πεθάνει ή προσβληθεί από τον ιό. Αυτό το θέαμα ήταν πολύ τρομακτικό και όλοι έκλαιγαν.
Η κοινότητά μας ήταν σε καραντίνα από την υπόλοιπη πόλη και μας είπαν ότι κανείς δεν μπορούσε να φύγει για τις επόμενες 21 ημέρες. Ήμασταν περικυκλωμένοι από την αστυνομία και τον στρατό: ήταν τρομακτικό καθώς κανείς δεν μπορούσε να αγοράσει ή να πουλήσει μέσα στην «απομόνωση». Οι άνθρωποι που επιχείρησαν να δραπετεύσουν, καθώς είχαν ανάγκη από τρόφιμα, αναγκάστηκαν από τους φρουρούς να επιστρέψουν.
Ακόμη κι αν η θεία μου βγήκε από το νοσοκομείο, ήταν πολύ αδύναμη για να αναζητήσει φαγητό ή να ετοιμάσει οποιοδήποτε γεύμα για εμάς κι έτσι υποφέραμε από την πείνα. Κανείς δεν μας έφερε νερό ή φαγητό για τις πρώτες δύο εβδομάδες της απομόνωσης. Την τρίτη εβδομάδα, μια φιλανθρωπική οργάνωση έφερε πλιγούρι, λάδι και φασόλια.
Αρνηθήκαμε να φάμε πλιγούρι γιατί μας προκαλεί διάρροια. Αν έχεις διάρροια και βρίσκεσαι σε ζώνη απομόνωσης, όλοι θα υποθέσουν ότι πάσχεις από έμπολα και μπορεί να σε πάρουν μακριά. Γι’ αυτό αγοράσαμε γκάρι (κοκκώδες αλεύρι) όλες αυτές τις τρεις εβδομάδες γιατί ήταν το μόνο που μπορούσε να αντέξει οικονομικά η φτωχή θεία μου – κοστίζει μόλις 15 πένες το φλιτζάνι και μπορεί να ταΐσει τρία άτομα σε ένα γεύμα.
Ακόμα και τώρα, μετά από όλα αυτά, υπάρχει πρόβλημα σχετικά με την εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με τον έμπολα. Μόλις συνάντησα δύο φίλους μου που μου είπαν πως οι θείοι τους είναι άρρωστοι και πως τους φροντίζουν στο σπίτι τους, κάτι που δε θα έπρεπε να κάνουν καθώς μπορεί να έχουν κολλήσει έμπολα.
Πάνω από 100 παιδιά έχουν μείνει ορφανά στην κοινότητά μου μόνο. Ποιος θα αναλάβει τη φροντίδα τους; Πώς θα επιβιώσουν και πως θα επιστρέψουν στο σχολείο; Ο φόβος πάντα με κυριεύει όταν οι φίλοι μου δεν πλένουν τακτικά τα χέρια τους με χλωριωμένο νερό.
Σκεπτόμενος το μέλλον, αναρωτιέμαι πώς μπορώ να επιστρέψω στο σχολείο; Που θα βρει η θεία μου χρήματα για να στηρίξει και πάλι την εκπαίδευσή μου; Είναι δύσκολο να εξαρτάσαι από άλλους. Θέλουμε τη ζωή στα χέρια μας όπως μας έμαθαν. Εξαιτίας της αδυναμίας της θείας μου και των δυσκολιών στις συναλλαγές, φάγαμε τα χρήματα που είχαμε βγάλει από την επιχείρησή μας. Υποφέρουμε. Αν δεν πεθάνουμε από τον έμπολα, οι κακουχίες και η πείνα θα μας εξοντώσουν, αν δεν μας βοηθήσει κανείς μέχρι τα Χριστούγεννα.
Τρεις από τις φίλες μου είναι ήδη έγκυες και εγώ βρίσκομαι υπό πίεση να βρω άντρα προκειμένου να επιβιώσω και να αγοράσω ένα φόρεμα για τα Χριστούγεννα. Αυτό κάνουν τα κορίτσια στη Σιέρλα Λεόνε όταν δεν έχουν χρήματα. Δεν είναι σωστό, αλλά είναι φυσιολογικό. Αν ο έμπολα δεν σταματήσει σύντομα, πολλά ακόμη κορίτσια θα μείνουν έγκυες προτού ανοίξουν ξανά τα σχολεία και αυτό θα είναι πολύ κακό για το μέλλον των παιδιών σε αυτή τη χώρα.
Θα έπρεπε να είμαι στο σχολείο, αλλά τώρα είναι κλειστά επ’ αόριστον. Ανησυχώ γιατί μέχρι που να ανοίξουν ξανά, πολλοί θα το έχουν εγκαταλείψει εξαιτίας της φτώχειας και της εφηβικής εγκυμοσύνης.
Φυσικά αυτοί που έχουν κολλήσει τον ιό και οι οικογένειές τους υποφέρουν πολύ περισσότερο.
Παραμένουν απομονωμένοι χωρίς βοήθεια. Δεν έχουν φαγητό να φάνε και ακόμη και τα υπάρχοντά τους που καίγονται δεν αντικαθίστανται. Αλλά όλοι στη Σιέρα Λεόνε υποφέρουν εξαιτίας όλων των άλλων πραγμάτων. Δεν υπάρχουν δουλειές, δεν υπάρχουν χρήματα, φαγητό, σχολεία. Ποιος θα μας βοηθήσει;
Πηγή: Guardian
‘Οσο η αρρώστια μένει μακριά από μας ,δε μας αφορά τί γίνεται στη Σιέρα Λεόνε. Παραμένει (ακόμα) ένα από τα θέματα της καθημερινής μας ειδησεογραφίας.
΄Ετσι κι αλλιώς, η Σιέρα Λεόνε είναι μια χώρα μακρινή, φτωχή, υπανάπτυκτη και …αφρικανική. Στο κάτω-κάτω, σε όλες αυτές τις χώρες δεν αποσώνονται τα προβλήματα. Πότε με τις ξηρασίες και την έλλειψη τροφής και νερού, πότε με τις επιδημίες και τις αρρώστιες και πολύ συχνά με φρικτούς πολέμους, ιδιαίτερα εμφυλίους. Σαν τα “κουνούπια” πεθαίνουν οι άνθρωποι από τέτοιες αιτίες. Τί μπορείς να κάνεις; Δε λέμε “όπου φτωχός και η μοίρα του”;
Ναι ,έτσι το λέμε. Και μπορεί οι περισσότεροι στον “πολιτισμένο” κόσμο για λόγους…ευπρέπειας και …δημοκρατικής παιδείας να μην τα λένε φωναχτά, αλλά στη σιωπηρή, εσωτερική κουβέντα του μυαλού τους ,τέτοιες σκέψεις και συλλογισμούς κάνουν. Και η “επωδός” είναι η ίδια, η γνωστή πάντα. Και τί μπορώ να κάνω εγώ ως μονάδα; Τί με παίρνει να κάνω για εκείνους ;
Δεν ξέρω τί σε “παίρνει” να κάνεις και τί δεν κάνεις από εκείνο που πρέπει. Ο καθένας είναι υπεύθυνος και υπόλογος για τις επιλογές του.΄Ενα, όμως, είναι σίγουρο. ΄Οταν το “κακό” φτάσει στη δική σου γειτονιά, στο δικό σου σπίτι, “θα τρέχεις και δε θα φτάνεις” .Και δε θα σε λυπηθεί κανείς από εκείνους που ακόμα δεν τους βρήκε η ίδια “συμφορά”. ΄Οπως “καλή ώρα” κάνεις εσύ για τη Σιέρα Λεόνε.
Σε επίπεδο προβληματισμού τώρα. Τέτοιες συμπεριφορές είναι, άραγε, Νόμος της Φύσης, ιστορικός ντετερμινισμός, κοινωνική -ατομική αναλγησία; ‘ Ο Μαρξ, ο Φρόυντ, ο Ένγκελς ,ο Μπουρντιέ και άλλοι εξέχοντες στοχαστές και διανοούμενοι έδωσαν τις δικές τους ερμηνείες του φαινομένου, άλλοτε πειστικές άλλοτε όχι.
Από τη διανόηση, ο Μαρξ, ως οπαδός του αναγκαίου και του αναπόφευκτου, αλλά και “κρυφοϋποστηρικτής” του ιστορικού ντετερμινισμού φαίνεται να είναι κοντά στην ερμηνεία του φαινομένου. Ο Φρόυντ από την άλλη, ως ψυχαναλητής,έφτασε πιο κοντά στη ερμηνεία της εγωιστικής και αδιάφορης αντιμετώπισης του “πλησίον” με τη θεωρία των εσντίκτων. Υποστήριζε πως ένα μωρό είναι “ένα καζάνι που βράζει” -έχει κληρονομήσει τον εγωισμό γι αυτό και “καθοδηγείται” από δύο ειδών ένστικτα, τον Έρωτα και το Θάνατο. Ο Έρωτας, ή το ένστικτο της ζωής εξυπηρετεί την επιβίωση με το να κατευθύνει τις δραστηριότητες για τη διατήρηση της ζωής (π.χ. η αναπνοή, η τροφή, το σεξ και η πραγματοποίηση όλων των σωματικών αναγκών). Ο Θάνατος, το ένστικτο του θανάτου, είναι οι δυνάμεις της καταστροφής που εμφανίζονται σε όλα τα άτομα και μπορούν να γίνουν αντιληπτές από συμπεριφορές, όπως των καυγάδων, της σαδιστικής επιθετικότητας, των δολοφονιών και ακόμα του μαζοχισμού.
Η αρχαία ελληνική σοφία με τη συνιστώσα της Τέχνης και ειδικά της ποίησης τούτη τη φορά “δια γραφίδος” του Λυρικού ποιητή Αρχίλοχου το ίδιο θέμα το αντιμετωπίζει έτσι:
ήδεα μέν στονόεντα Περίκλεες οὔτέ τις ἀστῶν μεμφόμενος θαλίηις τέρψεται οὐδὲ πόλις· τοίους γὰρ κατὰ κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης ἔκλυσεν͵ οἰδαλέους δ΄ ἀμφ’ ὀδύνηις ἔχομεν πνεύμονας. ἀλλὰ θεοὶ γὰρ ἀνηκέστοισι κακοῖσιν ὦ φίλ’ ἐπὶ κρατερὴν τλημοσύνην ἔθεσαν
φάρμακον. ἄλλοτε ἄλλος ἔχει τόδε· νῦν μὲν ἐς ἡμέας
ἐτράπεθ’͵ αἱματόεν δ΄ ἕλκος ἀναστένομεν͵
ἐξαῦτις δ’ ἑτέρους ἐπαμείψεται. ἀλλὰ τάχιστα
τλῆτε͵ γυναικεῖον πένθος ἀπωσάμενοι.
(ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)
Ούτε κάποιος απ’ τους πολίτες με την έγνοια στις συμφορές, Περικλή, γογγύζοντας στο γλέντι θα χαρεί ούτε η πόλη·γιατί σκέπασε τόσους το κύμα της πολυτάραχης θάλασσας κι έχουμε απ’ τους πόνους φουσκωμένους πνεύμονες. Αλλά στις αγιάτρευτες συμφορές οι θεοί,φίλε, μας έδωσαν ισχυρή υπομονή,φάρμακο. Κάθε φορά αυτές τις συμφορές τις έχει άλλος·
τώρα βέβαια στράφηκαν σ’ εμάς και θρηνούμε
για το ματωμένο τραύμα,
πάλι όμως άλλους θα επισκεφτεί διαδοχικά. Αλλά πολύ γρήγορα
να κάνετε κουράγιο, διώχνοντας το πένθος που ταιριάζει σε γυναίκες.
Από την πλευρά του θυμόσοφου και εμπειρκού σύγχρονου ελληνικού λαού τώρα , έχουμε δυο παρακαταθήκες που εμπερικλείουν σοφία εφάμιλλη των στοχαστών και των σοφών : “Ρόδα είναι και γυρίζει”, λέει ο κόσμος. Κι ακόμα “Καιρός φέρνει τα λάχανα καιρός τα παραπούλια”.
΄Οπως και να έχει το πράγμα, μόνο στην “πράξη” παίρνουν όλα τα θέματα την πραγματική τους διάσταση και σοβαρότητα. Εκεί δοκιμάζεται η ζωή και η συμπεριφορά του ανθρώπου. Αλλιώς, για τους μη “παθόντες”, παραμένουν θεωρίες.Και ό,τι θέλει ανέξοδα μπορεί να λέει κανείς. Κι εμείς εδώ φυσικά.