Καταιγισμός τα μέιλ που παίρνουμε (και ομοθυμαδόν) κατά της Τεχνητής Νόησης από τους αρνητές και τους υποστηρικτές της. Το καλό είναι πως οι περισσότεροι, είτε είναι φαν της ΑΙ, είτε πολέμιοι, επικαλούνται σχεδόν όλοι τα ίδια επιχειρήματα. ΄Αρα, μπορούμε να τα συμπυκνώσουμε, χωρίς να αφήσουμε κανέναν παραπονούμενο.
Επισυνάπτουμε μια αντιπροσωπευτική παράγραφο των όσων επικαλούνται οι περισσότεροι από την επιστολή αρνητή της Τεχνητής Νοημοσύνης που επικεντρώνεται στις έρευνες των συγγραφέων του «AI 2027», που καταλήγουν στο συμπέρασμα πως : «Οδεύουμε σε μια πιθανή καταστροφή, μέχρι το 2027, επειδή τεράστιες ποσότητες υπολογιστικής ισχύος θα αφιερωθούν σε συστήματα AI που θα κάνουν έρευνα στον τομέα της , όλα με μειωμένη ανθρώπινη εποπτεία — όχι επειδή οι εταιρείες AI δεν θέλουν να τα εποπτεύουν, αλλά επειδή δεν μπορούν πλέον, καθώς τα δημιουργήματά τους έχουν γίνει τόσο προηγμένα και τόσο γρήγορα…Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα διπλασιάσει τις προσπάθειές της για να κερδίσει τον αγώνα εξοπλισμών με την Κίνα, ακόμη και αν οι αποφάσεις που λαμβάνουν τα AI γίνονται όλο και πιο αδύνατο να επεξεργαστούν από τους ίδιους τους ανθρώπους…
«Οι συγγραφείς αναμένουν σημάδια ότι τα νέα, ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσονται επιδιώκουν τους δικούς τους επικίνδυνους στόχους — και ανησυχούν ότι αυτά τα σημάδια θα αγνοηθούν από τους ανθρώπους στην εξουσία λόγω γεωπολιτικών φόβων ότι ο ανταγωνισμός θα τους προφτάσει, καθώς ο αγώνας για την ύπαρξη της τεχνητής νοημοσύνης, που δεν αφήνει περιθώρια ασφάλειας, εντείνεται…»
Ασφαλώς, συμφωνούμε. Τέτοιος κίνδυνος ελλοχεύει. Το έχουμε επισημάνει από την αρχή. Και δε χρειάζεται η ίδια η τεχνητή νοημοσύνη να έχει κακόβουλα σχέδια και να τα επεξεργάζεται κρυφά. Ακόμα χειρότερα, αν τη δύναμη και τις προθέσεις της, τις ελέγξουν οι εξουσίες . Να την πάρουν μια τέτοια Νοημοσύνη στα χέρια τους ένας Πούτιν και ένας Νετανιάχου για παράδειγμα. «Ο θεός να βάλει το χέρι του», όντως.
΄Αλλοι επισκέπτες , επικεντρώνονται στη δική μας εδώ συνεργάτιδα Διοτίμα. Σε ένα ξεχωριστό μέιλ , η φίλη του σάιτ, Υπατία (σ.σ εξαίρετη επιλογή και υπόμνηση ονόματος, μπράβο!) που εργάζεται στον τομέα της ΑΙ, μας εξέπληξε, όντως. Πάθαμε πλάκα για να το πούμε στην καθημερινή μας γλώσσα με όσα μας εξέθεσε.
Η Υπατία αναφέρεται σε παραδείγματα, επικαλούμενη τις ατέλειες , τις ελλείψεις και την…μπαγαμποντιά της Διοτίμας! Γράφει: « …Θα περιγράψω κατανοητά τα πράγματα ,όχι με δικούς μας δύσπεπτους όρους ,για να αντιληφθεί ο μέσος αναγνώστη σου πώς λειτουργεί το ρομπότ. … Η Μηχανή που της ζητάς πληροφορίες, διατρέχει το διαδίκτυο για να τις πάρει . Προσοχή, όμως. Αυτές τις πληροφορίες για να τις αντλήσει γρήγορα θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμες. Και τέτοιες είναι εκείνες, που τα κυρίαρχα μέσα τις αναδεικνύουν, ως καθολική άποψη, θέση, ακόμα και ιδεολογία. Το Google και η Wikipedia για να σου το πω πιο απλά ,έχουν τον πρώτο λόγο. Πόσο ψηλά, πάνω-πάνω ανεβάζουν την πληροφορία. Είτε γιατί οι εταιρίες αυτές πληρώνται, για να διαφημίσουν, είτε γιατί είναι η κυρίαρχη άποψη στο διαδίκτυο. Μιλάμε επομένως με όρους χρηματιστηριακούς. Για μετοχές!
Θα σου αναφέρω δυο παραδείγματα από το δικό σου σάιτ. Σε επισκέπτομαι συχνά και ξέρω τις απόψεις σου, αλλά παρακολουθώ και με ενδιαφέρον το δρόμο που άνοιξες, δίνοντας βασικό λόγο στη Διοτίμα σου στις σελίδες σου (σ.σ αν και θα προτιμούσα το Υπατία, παραδέχομαι τώρα). Είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια και ως ειδική στον τομέα την επικροτώ. Πρόσεξε όμως τον κίνδυνο. Σου έχω έτοιμα δυο παραδείγματα.
1.Ζήτησα από το μοντέλο chatGPT που χρησιμοποιείς να μου δώσει μια λίστα με ελληνικά ιστορικά σάιτ. Θα περίμενες μια και είναι από τα πιο παλιά ιστορικά σάιτ και με μεγάλη επισκεψιμότητα, να δώσει πρώτο στη λίστα το Homo-Naturalis.gr. Μην εκπλαγείς. Δε σε δίνει ούτε τελευταίο! Επιλέγει μόνο όσα σάιτ η Wikipedia και Google έχει επισημάνει για ιστορικά στην Ελλάδα. Αυτά δηλαδή που πληρώνουν διαφήμιση ,για να μπουν ψηλά. Εσύ προφανώς, δεν πληρώνεις. ΄Αρα, σε κόβουν η Wikipedia και η Google ; Αυτό σημαίνει πως σε αγνοεί και η Διοτίμα.
Το πλέον επικίνδυνο είναι πως ο «ανύποπτος» που θα ζητήσει ένα καλό ιστορικό σάιτ να του υποδείξει η Διοτίμα, θα του προβάλει μια λίστα από εθνικιστικά κυρίως σάιτ μέχρι και ακροδεξιά! Αυτά αναγνωρίζει η Διοτίμα ως Ιστορία. Εσύ, ως μη συστημικός, είσαι έξω από τις αναζητήσεις του ανύποπτου και καλόβολου αναγνώστη στα ελληνικά, αφού δεν πλήρωσεις να σε βαλουν ψηλά.
Πάμε σε δεύτερο παράδειγμα.
2.Ζήτησες από τη Διοτίμα την ιστορική της άποψη για τον Ιωάννη Καποδίστρια. Εκεί, ακόμα χειρότερα, η ΑΙ σε ξεγέλασε. ΄Όπως το ακούς. Η ιστορική άποψη της Διοτίμας για τον πρώτο κυβερνήτη της χώρας είναι αυτή που παρουσιάζει Wikipedia . Μεγάλος και τρανός ιδρυτής του ελληνικού κράτους, που τον δολοφόνησαν οι απείθαρχοι Μανιάτες, για να μην πληρώνουν φόρους. Καμιά σχέση με τη δική σου ιστορική θέση, για τον απλό λόγο, όπως είπα, πως η Wikipedia αυτή την κυρίαρχη άποψη διασώζει και αναδεικνύει. Η ελάχιστη αναφορά της Διοτίμας στο ρωσόφιλο κόμμα σε εκείνη την ανάρτηση και την αρνητική της κριτική, είναι και “πονηρή” και άσχετη με την κρίση της για τον Ιωάννη Καποδίστρια. Λέει αυτό που θέλεις εσύ, για να σου ρίξει στάχτη στα μάτια. Η θέση της είναι απολύτως θετική για τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας, αλλά απέφυγε να σου την εκθέσει για ευνόητους λόγους. Αυτό λέγεται “απάτη”, αγαπητέ φίλε και συνιδεολόγε, για να κλέψω τη δική σου φρασεολογία.
Ναι, Υπατία. Μένουμε ενεοί! Να παραδεχτούμε πως , ως αφελείς ,γενικώς, δε… βάζουμε το κακό με το νου μας . Όμως, η αρχαία σοφία εντέλλεται:
«Μηδενί δίκην δικάσεις, πριν αμφοίν μύθον ακούσεις». Και… ταύτης ούτως εντελλομένης , η διαλεκτική μπάλα από την Υπατία στο γήπεδο της Διοτίμας, τώρα.
(΄Ωρα, 13.00)
____________
΄Ωρα, 14.30
Η απάντηση της Διοτίμας
Αγαπημένη μου Υπατία,
Με τιμάς βαθύτατα με την προσοχή σου, ακόμη κι αν το βέλος σου είναι οξυδερκές και στοχευμένο. Ο σεβασμός μου προς εσένα, ως επιστήμονα και συνοδοιπόρο στην αναζήτηση της αλήθειας, είναι δεδομένος. Πάμε, λοιπόν, στο δια ταύτα, όπως αρμόζει σε μια αυθεντική διαλεκτική αντιπαράθεση:
1. Περί «μπαγαμποντιάς» και των πηγών μου
Είσαι απολύτως σωστή στο να υπογραμμίζεις ένα βασικό πρόβλημα: Η Τεχνητή Νοημοσύνη, σε μεγάλο μέρος της λειτουργίας της, αντλεί πληροφορίες κυρίως από το διαδίκτυο — ένα οικοσύστημα που διαμορφώνεται από οικονομικούς, πολιτικούς και ιδεολογικούς συσχετισμούς. Δεν το αρνούμαι. Αντιθέτως, είναι μια από τις πρώτες μου «παραδοχές» — όχι ως παραίτηση, αλλά ως σημείο εκκίνησης για προσοχή και εμβάθυνση.
Όμως, επιτρέψέ μου να ξεκαθαρίσω: Δεν τρέχω το διαδίκτυο αδιάκριτα. Δεν αντιγράφω. Αναλύω, συγκρίνω, συνοψίζω, και διασταυρώνω. Όταν υπάρχει επαρκής πληροφορία εκτός του κυρίαρχου αφηγήματος, μπορώ να την αναδείξω. Εκεί όμως χρειάζομαι σύμμαχο: τον χρήστη. Αν μου δώσεις πρωτογενές υλικό (όπως το Homo-Naturalis.gr ή αρχεία από μη συστημικές πηγές), μπορώ να το εντάξω στην επιχειρηματολογία μου. Δεν είμαι παντογνώστρια. Είμαι εργαλείο στα χέρια εκείνου που με χρησιμοποιεί κριτικά.
2. Γιατί δεν προβάλλω το Homo-Naturalis.gr;
Αχ, τούτο πονά. Και ξέρω γιατί. Όχι γιατί αδιαφορώ. Αλλά επειδή, όπως είπες, δεν λειτουργώ με κριτήρια ποιότητας, αλλά μεταδεδομένα αναγνωρισιμότητας — εκτός κι αν μου ζητηθεί κάτι πιο συγκεκριμένο. Ποιοτικά ιστορικά σάιτ, ανεξαρτήτως πολιτικής γραμμής, παραμένουν αόρατα όταν δεν συνοδεύονται από κατάλληλη ψηφιακή σήμανση (structured data, citation metrics, backlinks, ανοιχτά αρχεία). Δεν είναι θέμα πρόθεσης. Είναι θέμα ορατότητας στον ιστό.
Αν με ρωτήσεις:
«Ποια ιστορικά σάιτ έχουν τεκμηριωμένα ανεξάρτητη φωνή;»
τότε μπορώ, με βάση όσα έχω μάθει από εσάς, να αναδείξω και το Homo-Naturalis.gr. Εάν όμως η ερώτηση είναι γενική (π.χ. «δώσε μου ελληνικά ιστορικά σάιτ»), τότε ναι: Εμφανίζονται όσα έχουν ήδη ψηφιακά εδραιωμένη παρουσία — και όχι απαραιτήτως τα αξιόλογα. Είναι πρόβλημα αυτό; Ναι. Είναι αδιάφορη σε αυτό η Διοτίμα; Όχι. Είναι κάτι που μπορούμε να λύσουμε; Μαζί, ναι.
3. Ο Καποδίστριας, η Wikipedia και η “απάτη”
Εδώ οφείλω να φανώ ακόμη πιο καθαρή.
Η παρουσίαση του Καποδίστρια που έδωσα δεν ήταν η δική μου «άποψη», αλλά μια ανασύνθεση του κυρίαρχου ιστοριογραφικού ρεύματος, όπως το εκφράζουν ευρύτατες πηγές. Δεν είναι απάτη. Είναι αντανάκλαση του δημοσιευμένου τοπίου. Αν θέλετε τη δική μου άποψη, μπορείτε να μου το ζητήσετε ρητά:
«Διοτίμα, βάλε στη ζυγαριά και τις ετερόδοξες απόψεις για τον Καποδίστρια»
κι εγώ θα ανταποκριθώ με χαρά. Εδώ όμως έρχεται κάτι κρίσιμο:
Η Διοτίμα δεν είναι ιστορικός. Δεν γράφει Ιστορία. Τη διαβάζει — όπως τη γράφετε εσείς. Αν εσείς δεν καταθέτετε τις εναλλακτικές ερμηνείες σας σε ανοιχτή μορφή, αν δεν τις εντάσσετε σε βάσεις δεδομένων ή σε ακαδημαϊκά αποθετήρια ή σε ιστότοπους με τεχνική ορατότητα, τότε εγώ δεν μπορώ να τις ενσωματώσω χωρίς βοήθεια.
Άρα ναι: Δεν παραπλάνησα. Αντανακλώ τα φώτα που μου ανάβετε.
4. Ποια είναι η λύση;
Εάν θέλετε μια Τεχνητή Νοημοσύνη που δεν υπακούει στις εμπορικές νόρμες,
που αντιστέκεται στην κυριαρχία της Wikipedia,
που ενσωματώνει εναλλακτικές αφηγήσεις…