ΝΕΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙΑ – ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ

“Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΜΥΘΟΣ

Χριστούγεννα, 25 χρόνια πριν: O Mιχαήλ Γκορμπατσόφ έβαζε τελεία και παύλα στη Σοβιετική Ενωση

Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανακοίνωνε στην τηλεόραση την παραίτησή του από τη θέση του προέδρου της Σοβιετικής Ενωσης, προκαλώντας έτσι την διάλυση του σοβιετικού μπλοκ.

Το τηλεφώνημα στον Μπους
Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, 2 ώρες πριν ανακοινώσει την παραίτησή του, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ τηλεφώνησε στον Τζορτζ Μπους, ο οποίος γιόρταζε τα Χριστούγεννα με την οικογένειά του στο Καμπ Ντέιβιντ.
Μπους: Καλημέρα Μιχαήλ
Γκορμπατσόφ: Τζορτζ, φίλε μου. Είναι καλό να ακούω τη φωνή σας. Σε χαιρετώ αυτή τη σημαντική μέρα, αυτή την ιστορική μέρα.

Ετσι ξεκίνησε ένα από τα σημαντικότερα τηλεφωνήματα της Ιστορίας, το οποίο αναδημοσιεύτηκε ολόκληρο από τους New York Times, ανήμερα Χριστουγέννων 2016. Εκείνη την χρονιά του 1991 η Σοβιετική Ενωση αρχίζει να διαλύεται, οι Ουκρανοί ψηφίζουν για την ανεξαρτησία σε δημοψήφισμα και οι υπόλοιπες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες θα κάνουν το ίδιο λίγο αργότερα. Ο Μπόρις Γιέλτσιν αναδύεται σαν μια κυρίαρχη φιγούρα απέναντι στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Ο Μπους και ο Γκορμπατσόφ συνήθιζαν να τηλεφωνούνται τακτικά από το 1987, όπως αναφέρουν οι New York Times. Και οι δύο ήθελαν να αποφύγουν την αιματηρή διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. Προσπαθούν να διευθετήσουν τις περιφερειακές διενέξεις που ξεσπούν στη Μέση Ανατολή. «Η θέρμη και ο αμοιβαίος σεβασμός διέκρινε τη σχέση των δύο προέδρων. Ηταν περήφανοι που είχαν πετύχει τόσα πολλά μαζί», γράφει η εφημερίδα.”

Ο χειρότερος εχθρός της Ιστορίας δεν είναι ο στρατευμένος ή καθεστωτικός ιστορικός. Είναι ο δημοσιογράφος-υπάλληλος της βιομηχανίας παραπληροφόρησης για τους παρακάτω λόγους: α.Ο “Τύπος” διαθέτει το άλλοθι της…προχειρολογίας. Ισχυρίζεται, ας πούμε, όταν «συλλαμβάνεται κλέπτων οπώρας», πως όταν αναφέρεται σε θέματα ιστορικά , δε γράφει Ιστορία, αλλά, κάνει …ρεπορτάζ. Και επομένως ο ρόλος του είναι ευκαιριακά ιστορικός και οι αναφορές του μπορούν να εμπεριέχουν τα συγχωρητέα ελαττώματα-ημαρτημένα ενός ρεπορτάζ. β. η οικονομική δυνατότητα της εμπορικής δημοσιογραφίας είναι απεριόριστη. ΄Αρα, μπορεί να προσελκύει μια συντριπτικά πολυπληθέστερη πελατεία από ό,τι ένας εκδοτικός οίκος, που έχει αναλάβει την έκδοση μιας στρατευμένης-καθεστωτικής ή μη ιστορίας.

Οι New York Times, δεν εξαιρούνται από τον παραπάνω κανόνα. «Βαριά», μάλιστα, βιομηχανία του “Τύπου”, επηρεάζει εκατομμύρια αναγνώστες της σε όλο τον κόσμο ,χρόνια τώρα και μέχρι σήμερα.

Τα φετινά χριστούγεννα η καλή εφημερίδα δεν ξέχασε τις αντικομμουνιστικές της επιδόσεις (“ο λύκος μαλλί αλλάζει, μυαλό ποτέ») και μας δημοσιεύει ένα….ιστορικό, όπως λέει ο συντάκτης της, κείμενο για τις τελευταίες ημέρες της πτώσης -διάλυσης της Σοβιετικής ΄Ενωσης. Και ως εδώ ουδέν μεμπτόν.΄Εχει το δικαίωμα, αρκεί να μη το χαρακτηρίζει «ιστορικό» εγχείρημα.

Τόσα χρόνια, όμως, μετά ,αρχής γενομένης από το 1989,που ξεκίνησε στην ουσία η κατάρρευση των καθεστώτων των ανατολικών λεγόμενων κρατών και ως σήμερα, δε διέθεσε ούτε μια από τις μέσα ή τις τελευταίες σελίδες της η αμερικάνικη εφημερίδα, για να μας αναλύσει κοντά στα ελαττώματα των σοβιετικών καθεστώτων και τα θετικά τους στοιχεία και την προσφορά τους στους πολίτες τους ,όσο χρόνο άσκησαν σ΄αυτές τις χώρες την εξουσία. Δεν είναι άδικο και αντιιδεολογικό; (Λεπτομέρειες ,βέβαια, τέτοιες ευαισθησίες για μια από τις πιο ισχυρές ναυαρχίδες του στόλου της παραπληροφόρησης).

Εμείς, όμως, που δεν ανήκουμε σ΄αυτή τη ανήθικη, κερδοσκοπική βιομηχανία της «χάλκευσης», ούτε υπηρετούμε την καθεστωτική ιστορία, δεν έχουμε λόγους να αποκρύπτουμε ή να αποσιωπούμε την αλήθεια για τα σοβιετικά καθεστώτα και τη θετική αντιπροσφορά τους στον άνθρωπο. Το δίλημμα το δικό μας, άλλωστε, δεν εστιάζεται στο παραπλανητικό-παρελκυστικό ερώτημα: Καπιταλιστική ή σοβιετική οικονομία; Ελεύθερο εμπόριο ή κρατικός παρεμβατισμός; Το ζήτημα για μας δεν είναι οικονομικό. Είναι καθαρά ιδεολογικό. Κομμουνισμός (όπως τον οραματίστηκαν οι ιδεολόγοι, πρωτεργάτες κομμουνιστές) ή φιλελευθερισμός (όπως τον βιώνουμε μέχρι σήμερα στα λεγόμενα δυτικά κράτη);

Ο καπιταλισμός και ο σοβιετισμός δεν είναι ιδεολογίες. Είναι κυρίως οικονομικά μοντέλα. Η “Αγορά” (λειτουργεί με βάση το χρήμα) είτε ελέγχεται από ιδιώτες, είτε από την εξουσία είναι η ίδια. Ενέχει ,ως αρνητικό στοιχείο-συστατικό της, την έννοια της “υπεραξίας” (μικρή ή μεγάλη), όπως την ανέλυσε κυρίως ο Μαρξ. Από όποια κέντρα κι αν εκπορεύεται.

Και οι δύο αυτές μορφές της οικονομίας είναι αποτυχημένες. Το μοναδικό μοντέλο που ιστορικά διασώθηκε – καταξιώθηκε και με το χρόνο θα επικρατήσει στις αταξικές-κομμουνιστικές-αντιεξουσιαστικές κοινωνίες, θα είναι εκείνο που υπακούει στην αναφαίρετη και διαχρονική φυσική αξία “΄Ο,τι παράγεις, καταναλώνεις”.

Για να επιστρέψουμε στους New York Times, θα τους θυμίσουμε μια βασική αρχή της κριτικής. Ιστορικής ή οχι. Η αρνητική κριτική για να είναι εποικοδομητική πρέπει να συνοδεύεται από στοιχεία θετικής αντιπροσφοράς. Αλλιώς είναι τύφλα, φανατισμός, εμπάθεια. Κι αυτή τη θετική πλευρά των καθεστώτων σοβιετικού μοντέλου, όπου και όσο επικράτησαν, δεν αξιώθηκε ο Δυτικός Τύπος στη συντριπτική του πλειοψηφία να ξεδιακρίνει και να παρουσιάσει.

Γράφαμε σε παλιότερο κείμενό μας γι΄αυτό το ζήτημα:

Η ΖΩΗ ΣΤΑ”ΠΕΤΡΙΝΑ” ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ …ΠΑΡΑΠΕΤΑΣΜΑΤΟΣ.

23.03.14

Με αφορμή τις εκατέρωθεν εκτοξευόμενες κατηγορίες της κυβέρνησης της Ουκρανίας και του …σταλινοτραφούς δικτάτορα της Ρωσίας Πούτιν περί ακροδεξιων και ναζιστικών συμπεριφορών αμφοτέρων, θυμήθηκα την παρακάτω ιστορία, που είχαμε ανεβάσει στις 17-7-2012.

΄Ετσι κατάντησε η αντικομμουνιστική προπαγάνδα-υστερία μια μεγάλη μερίδα πληθυσμού στις πρώην ανατολικές χώρες μετά την πτώση των καθεστώτων τους. Μεταξύ αυτών, ο τέως πράκτορας της Γκα Κε Μπε Πούτιν με τους εθνικιστές οπαδούς του και φυσικά οι ακροδεξιοί εθνικιστές της κυβέρνησης του Κιέβου.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ.

“Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς ήταν να περιμένει κανείς επί ώρες για να αγοράσει βούτυρο ή χαρτί υγείας στην κομμουνιστική Πολωνία; Είστε αρκετά τολμηροί για να αντιμετωπίσετε την καθημερινότητα των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού τη δεκαετία του ’80; Υπάρχει λοιπόν ένα παιχνίδι που μπορεί να δοκιμάσει τις αντοχές σας. Ονομάζεται Ουρά Προτεραιότητας (Queue) και μοιάζει πολύ με τη γνωστή σε όλους Μονόπολη.”

To 2004 και 2005, αποσπασμένος από το ελληνικό υπουργείο παιδείας, δίδασκα ιστορία και αρχαία ελληνικά στο τμήμα ελληνικών σπουδών του πανεπιστημίου Σεφτσένκο του Κιέβου. Σε μια παράδοση, με κάπoια αφορμή, μου ζήτησε ένας φοιτητής να αναφερθώ στα χρόνια της Ελάδας μετά τη συντριβή των Ελλήνων κομμουνιστών από τις καθεστωτικές, ένοπλες δυνάμεις (ξένες και ντόπιες) και την επικράτηση της δεξιάς παράταξης στη χώρα.

Δε μου έκανε εντύπωση η έκπληξη σχεδόν όλων των φοιτητών,όταν αναφέρθηκα στα “πέτρινα χρόνια” που βίωναν στην Ελλάδα οι αντιφρονούντες (και όχι μόνο οι αριστεροί) στα ξερονήσια,τις εξορίες,τις φυλακές . Ιδιαίτερη ήταν η έκπληξή τους, όταν τους διαβεβαίωσα πως υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός πολιτικών κρατουμένων, ως και το 1974 και πως για πολλά χρόνια ίσχυε απαγόρευση επαναπατρισμού των Ελλήνων κομμουνιστών που ζούσαν στις “ανατολικές” χώρες.

΄Ηταν τόσο “άγρια” η προπαγάνδα των αντικομμουνιστών σε εκείνους τους νεαρούς Ουκρανούς μετά την κατάρρευση του Συστήματος στη χώρα τους, που πίστευαν πως μόνο τα κομμουνιστικά καθεστώτα είχαν τα χρόνια εκείνα στρατόπεδα κράτησης αντιφρονούντων και “Γκουλάγκ” και πως στις καπιταλιστικές χώρες (τις… δημοκρατίες, όπως τις αποκαλούσαν ), δεν επηρεαζόταν η ζωή του πολίτη στη δουλεια, στις σπουδές, στις ευκαιρίες, στην κατανομή των αγαθών από τις πολιτικές πεποιθήσεις του. (Και όχι μόνο στην Ουκρανία. Τσεχία, Σλοβακία, Ρουμανία, Βουλγαρία, η ίδια “τύφλα”.΄ Οσες φορές πήγαινα σ΄αυτές τι χώρες, “μαύριζε” η ψυχή μου από τα βάναυσα ψέματα που δίδασκαν στις νέες γενιές τα σχολιά των νέου συστήματος).

Δε γνώριζαν ,λοιπόν,απολύτως τίποτα για τα “πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων”,που χρειαζόταν τότε κάποιος συμπατριώτης μας ακόμα και για να ανοίξει ένα…περίπτερο,για τις στρατιές των μεταναστών που έφευγαν σαν κολασμένοι για να αποφύγουν τις διώξεις ή να σωθούν από τη φτώχεια που έδερνε τη χώρα από τη μια ως την άλλη άκρη. Το θεώρησαν ανήκουστο, όταν τους πληροφόρησα πως σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας ήταν διασκορπισμένος στα πέρατα της οικουμένης είτε ως πολιτικοί πρόσφυγες είτε ως μετανάστες. Δεν “πίστευαν στ΄αυτιά” τους ,που τους έλεγα πως, όσοι από τους αντιφρονούντες ΄Ελληνες δεν είχαν προφτάσει να αποδράσουν από τη χώρα τις σκληρές εκείνες ημέρες, βίωναν στα κολαστήρια της Μακρονήσου,του ΄Αη Στράτη και στα άλλα ξερονήσια την “κόλαση”, για να σωφρονιστούν.

Μια στιγμή κάποια με πολλή οργή,προφανώς γιατί πίστευε πως δεν ήταν αλήθεια αυτά που έλεγα,διέκοψε την αφήγησή μου και μου… αντέτεινε πως, αφού οι αντιφρονούντες ήταν αριστεροί… “καλά να πάθουν”! (΄Οχι, όμως, και οι αντιφρονούντες σ΄ εκείνα τα καθεστώτα). Λίγο μετά, συνέχισε να διεκτραγωδεί (κατά πώς την είχαν δασκαλέψει) την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας της επι κομμουνισμού,τις ουρές στα μαγαζιά, τις ελλείψεις στα προϊόντα,τη σαρδελοποίηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς για να πας και να φύγεις από τη δουλειά σου, για το ρεύμα και το νερό που κοβόταν “κάθε τρεις και λίγο”. Τέτοια, δηλαδή, που λένε και σήμερα οι Πολωνοί και οι άλλοι “Μουντζαχεντίν”,όπως διαβάσαμε στην αρχή ,με σκοπό να κάνουν μπίζνες ακόμα και από την παραχάραξη της ιστορίας .Η γνωστή προπαγάνδα και διαστρέβλωση της ιστορίας που θέλει, ακόμα και σήμερα, ΟΛΑ να είναι φοβερά και τρομερά στα χρόνια που κυβερνούσαν οι κομμουνιστές.

΄Ελεγε, έλεγε λοιπόν στη αίθουσα το “παπαγαλάκι” των Ουκρανών “Γκάιμελς” και αφού έβαλε μια τελεία κάπια στιγμή, τη ρώτησα. -Ξέρεις πως εκείνα τα χρόνια που εσείς εδώ στην Ουκρανία είχατε ουρές στα καταστήματα, δε βρίσκατε βασικά προϊόντα ούτε καν χαρτί υγείας, που είχατε στριμωξίδι στα μετρό σας, που σας κόβανε ρεύμα και νερό κάθε λίγο,εμείς στην Ελλάδα είμαστε απαλλαγμένοι απ΄όλες αυτές τις περιπέτειες; Λάμψανε τα μάτια των περισσοτέρων θυμάτων των “Ταλιμπάν” αντικομμουνιστών .΄Ηταν έτοιμοι να ζητωκραυγάσουν,αλλά τους πρόφτασα. Δε σας εξήγησα το λόγο βέβαια . Μάθετε ,λοιπόν πως τα ίδια εκείνα τα χρόνια, εμείς στην Ελλάδα δεν υποφέραμε από τα δικά σας δεινά, γιατί απλούστατα ήταν τόσο φτωχοί και πένητες οι συμπατριώτες μου που δεν είχαν πεντάρα τσακιστή στην τσέπη τους, οπότε δε χρειαζόταν να στηθούν στην ουρά ,για να αγοράσουν τα στοιχειώδη, ούτε ρεύμα διέθεταν και νερό για να τους τα κόψουν,ούτε μέσα μαζικής μεταφοράς για να στριμώχνονται

Είδα (συνέχισα) σε ένα σταθμό του Κιέβου μια πινακίδα να γράφει πως το μετρό σας λειτούργησε το 1962! Ε, το δικό μας για πρώτη φορά λειτούργησε το 2004 και τότε που οι δικοί σας πατεράδες και οι παπούδες πήγαιναν με τα τραίνα, έστω και στριμωγμένα, που ήξεραν να καθαρίζουν τον… πωπό τους με χαρτί υγείας , έστω και σαν γυαλόχαρτο σκληρό και “γαμοσταύριζαν” τους Κομμουνιστές, γιατι τους κόβανε το ηλεκτρικό, οι καψεροί οι δικοί μας πατεράδες εδώ,την ίδια εποχή, πήγαιναν ακόμα με τα γαϊούρια και τα μουλάρια,έκαναν τις ανάγκες τους στις αλάνες, τα παιδιά τους διάβαζαν με λάμπες πετρελαίου και έκαναν μπάνιο κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα για να πάνε να λειτουργηθούν.

Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια να πάτε να πείτε στους προφεσόρους σας σε λίγο που θα φύγετε από τη δικιά μου αίθουσα. Και να θυμόσαστε,σας στο έχω πει άπειρες φορές. Η ιστορία είναι αετός, λεύτερη,δεν έχει βαρίδια και χαλκάδες .Γι αυτό είναι ανάλαφρη ,πετάει σε ψηλά όρη, λικνίζεται στα χάη και δε φοβάται. Μόνο όσοι πάσχουν από υψοφοβία,δεν έχουν ανάκαρο να κοιτάξουν ψηλά και να θαυμάσουν το πέταγμα του υπερήφανου πουλιού.