Ηλεία: Τοπική εφημερίδα «χειροτόνησε» ως… δημοσιογράφο έναν παπά
Documento
΄Εχουμε αναλύσει εκτενώς το ρόλο της εμπορικής δημοσιογραφίας και της ιστορικής. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, αλλά μόνο εκεί στο συνάφι των κοντυλοφόρων δε θέλουν να το αντιληφθούν. Και επιμένουν όχι μόνο να παίζουν “εν ου παικτοίς”, αλλά και κάθε τόσο να αμολάνε “δεκάρικους” σαν τώρα η ΄Ενωση πιο πάνω που δεν ντρέπεται να θυμίζει πως, ναι, μεν, με την κρίση, το “παντεσπάνι” έγινε για πολλούς δημοσιογράφους “παξιμάδι”, εν τούτοις δεν παραλείπει ο συντάκτης να απειλεί την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ : “Να μην επιτρέψει την άλωση του δημοσιογραφικού χώρου από ανθρώπους που ουδεμία σχέση έχουν με αυτό το λειτούργημα. Το δικό μας λειτούργημα…”
Λειτούργημα, λέει! Ο απόλυτος εξευτελισμός της λέξης να ισχυρίζεσαι πως κάνει λειτούργημα ο Χατζηνικολάου, ο Ευαγγελάτος, ο Μπογδάνος ,ο Πορτοσάλτε. Ακόμα και ο παπάς από την Ηλεία, ο επιτελών μάλιστα, δύο λειτουργήματα. Ως ιερεύς, αλλά και ως εκτελών χρέη δημοσιογράφου από χόμπι.
Βρε, παιδιά, εκεί στην ΄Ενωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Πελοποννήσου-Ηπείρου-Νήσων, πήξαμε στα λειτουργήματα. “Κάντε και λίγο κράτει”!
Για να μη μιλήσουμε, βέβαια για το… ύψιστο έργο (πρόκειται για Ιεραποστολικό πλέον!) Μαρινάκη, Αλαφούζου, Κυριακού και λοιπών …κατάμαυρων λωποδυτών , που υπηρετούν, ως ιδιοκτήτες-εκδότες-καναλάρχες κ .λπ την έρμη αυτή, έστω και εμπορική δημοσιογραφία, άλλος με ναρκοδολάρια κα άλλος με άλλο, όμοιας ή παρεμφερούς καθαριότητας χρήμα. (Πράγματι ιλαροτραγικά όλα τούτα).
Λοιπόν.΄Οσο οι κοινωνίες παραμένουν ως έχουν, στη μέγγενη, δηλαδή, της Οικονομίας της Αγοράς, ας ισχύουν, τουλάχιστον οι ακόλουθοι κανόνες:
- Δεν μπορείς, αν πληρώνεσαι με οποιονδήποτε τρόπο και έχεις εργοδότη, να διαπραγματεύεσαι, προπαντός ΚΡΙΤΙΚΑ, θέματα ενημέρωσης
- Οι δημοσιογραφικές σχολές, ιδιωτικές και πανεπιστημιακές, ας υπάρχουν, αλλά με κάποια σοβαρότητα, όχι μαγαζάκια σε “γωνία” ή “από την πίσω μεριά του δρόμου”.
- Η δουλειά του δημοσιογράφου αυτού του είδους , της εμπορικής δημοσιογραφίας, ως μισθωτού ,με ποσοστά ή όπως αλλιώς, που στην εκτέλεση της εργασίας του βρίσκεται σε νομική και προσωπική εξάρτηση έναντι του εργοδότη, ανάλογα με την προσφορά ενός εκάστου, θα έχει…ανάλαφρα αντικείμενα στην προσέγγιση πληροφοριών, της μορφής: Ποιος “έσφαξε στο κότσι” ποια, επειδή τον… κεράτωνε. Πόσα γκολ και ποιος τα έβαλε στα ματς της Κυριακής. Αν θα βρέξει ή θα κρατήσει αύριο. Ποια “πήδησε”, ποιον σε μορφή αποκάλυψης βόμβας ότι ..άνθρωπος δάγκωσε σκύλο! Πότε γιορτάζει ο ΄Οσιος Ουνούφριος ο Αιγύπτιος. Η υπεροχή του Υδροχόου σε καμακώματα γκόμενων, έναντι του Κριού , κ.ο.κ
- Να αφήνεις ,όμως, τον όποιο Παρτσακλοσάλτε να διαχειρίζεται και μάλιστα κριτικά θέματα, όπως η πανδημία του Κορόνα, η φέικ δημοσκοπική υπεροχή Κούλη και μάλιστα εν μέσω τέτοιων ημερών, η ελληνοτουρκική υφαλοκπρηπίδα και τα 101 άλλα προβλήματα ανάμεσα στις δυο χώρες και όμοια τέτοια σοβαρά ζήτημα , αυτό λέγεται έγκλημα καθοσίωσης. Τελεία και παύλα.
Και για να σοβαρευτούμε.
‘Οση σχέση έχει ο…Φάντης με το ρετσινόλαδο, έχει και η εμπορική δημοσιογραφία με την ιστορική. Το έργο του ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ, της ΚΡΙΤΙΚΗΣ, της ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ στην ενημέρωση, την είδηση, την πληροφορία, ειδικά εκείνων που εμπεριέχουν σπέρματα εξέλιξης σε ιστορικά μικρά η μεγάλα ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, είναι δουλειά του Ιστορικού .Και μάλιστα ΜΗ ΑΜΕΙΒΟΜΕΝΟΥ γι΄αυτό το έργο.
ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΝ ΚΑΙ ΣΤΑ ΜΑΘΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΓΡΑΦΑΜΕ ΚΑΤΑ ΚΑΙΡΟΥΣ:
1.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ
H Ιστορία και η Δημοσιογραφία είναι συγγενείς επιστήμες και μάλιστα “εξ αίματος”, όπως για παράδειγμα η Ιατρική με τη Βιολογία, τα Μαθηματικά με τη Φυσική κ.ο.κ. Αν θέλαμε να αποσαφηνίσουμε ακόμα περισσότερο αυτή τη σχέση, θα λέγαμε πως Ιστορία και Δημοσιογραφία είναι όπως οι “διάλεκτοι” μιας γλώσσας ή ακόμα πιο περιγραφικά δύο δίδυμοι “κλάδοι” στο μεγάλο δέντρο της Επιστήμης .Ας υπενθυμίσουμε μόνο ότι οι αρχαίοι κλασικοί ιστορικοί (Ξενοφών, Αρριανός κ.α) και σχεδόν οι περισσότεροι από τους Βυζαντινούς, θύμιζαν μάλλον τους σημερινούς δημοσιογράφους ,ειδικά στην ιστοριογραφία (είδος που προσομοιάζει με το σημερινού ρεπορτάζ) και λιγότερο τους νεότερους ιστορικούς. Είναι, επομένως, απολύτως κατανοητό για ποιο λόγο μια σχολή Ιστορίας στο διαδίκτυο, ένα ιστορικό site, ασχoλείται με τη δημοσιογραφία και διαθέτει μάλιστα και ειδική κατηγορία στο μενού. (ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ).
Αυτή η ταύτιση και η στενή συγγένεια δε σημαίνει ,όμως, πως η καθεμιά δεν έχει έχει τα δικά της κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα, που τη διαφοροποιούν (αισθητά μάλιστα) από την άλλη. Επιγραμματικά θα πούμε πως η Δημοσιογραφία εμπεριέχει το σύνολο των άλλων ειδών της Ιστορίας (ιστοριογραφία, κριτική ιστορία, ιστορική έρευνα πηγών, βιωματική ιστορία, απομνημονεύματα κ.λπ), αλλά στην απλή, την “ελαφριά” μορφή τους. Ως εκ τούτου, είναι πιο “πρόχειρη” στην ανάλυση των θεμάτων της (ειδικά στα ρεπορτάζ) και είναι ερευνητικά πιο “γρήγορη” (με την έννοια του ευέλικτου), στοιχεία, όμως, που δεν είναι καθόλου υποτιμητικά ή ελλειμματικά σε μια επιστήμη .
Αλλά, αν θέλαμε να δώσουμε μια καθοριστική διευκρίνιση της διαφορετικότητας των δύο “συγγενών”, θα λέγαμε πως η Δημοσιογραφία και στην έντυπη κι στην ηλεκτρονική μορφή της στοχεύει περισσότερο στο συναίσθημα, σε αντίθεση με την Ιστορία, που απευθύνεται κυρίως στο νου και κατά κανόνα ο συναισθηματισμός στο ιστορικό κείμενο είναι περιορισμένος ή και απουσιάζει εντελώς.
Υπ΄αυτή την έννοια και γι΄αυτό το λόγο, όπως είπαμε, μια σχολή Ιστορίας και ένα ιστορικό site, εκτός των άλλων αρμοδιοτήτων τους, έχουν και αυτονόητο δικαίωμα και καθήκον να “δημοσιογραφούν”, να παρατηρούν και να κρίνουν, δηλαδή, την επικαιρότητα. Σε αυτό το σημείο συμπίπτει το έργο της Ιστορίας και της Δημοσιογραφίας. Εκείνο, όμως, που προέχει σε όλη αυτή τη διαδικασία αναφοράς του ιστορικού στην επικαιρότητα, είναι τούτο: Η επιλογή και η χρησιμότητα των θεμάτων του “καθημερινού γίγνεσθαι” να υπηρετεί τον καθοριστικό στόχο της επιστήμη της Ιστορίας, που δεν είναι η απλή ενημέρωση, όπως της Δημοσιογραφίας, αλλά η “μόρφωση” του νου και η δια-μόρφωση της εν γένει προσωπικότητας του ατόμου.
Ο Δημοσιογράφος, όπως είπαμε, χρησιμοποιεί το συμβάν, το γεγονός της “ημέρας”, συνήθως υπό την εφήμερη μορφή του. Αν όχι αύριο, πιθανότατα μεθαύριο, θα είναι “μπαγιάτικο”, αφού άλλη επικαιρότητα περιμένει στη σειρά, για να ικανοποιήσει την ακόρεστη πείνα του πελάτη ή του οπαδού για συγκεκριμένη “ενημέρωση”. Κι αυτή, ακριβώς, είναι που θα τον κάνει να αγοράσει αυτό και όχι το άλλο έντυπο ή θα γυρίσει το τηλεκοντρόλ στο τάδε και όχι στο δείνα κανάλι. Αυτή είναι κυρίως η χρηστικότητα της δημοσιογραφικής επικαιρότητας.
Ο Ιστορικός από την άλλη, χρησιμοποιεί κι αυτός το ίδιο υλικό της επικαιρότητας, αλλά υπό άλλους όρους και για διαφορετικά ζητούμενα. Το συμβάν, το γεγονός, το “καθημερνό γίγνεσθαι” επιλέγεται από τον ιστορικό με εντελώς αλλιώτικα κριτήρια από εκείνα του δημοσιογράφου. Δηλαδή, αναρωτιέται: Είναι ένα γεγονός, εν δυνάμει, “ιστορικό γεγονός” (ανεξάρτητα από το μέγεθος και την ποιότητά του) του ή όχι; ΄Εχει τη δυναμική να εξελιχθεί σε τέτοιο, σύντομα ή αργότερα; Μπορούν, μεμονωμένα ή σε σύνολα, αυτά τα συμβάντα-γεγονότα να καταστούν αργότερα ιστορικό υλικό; Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα στην επιλογή, την καταγραφή και την κριτική ή άλλη επεξεργασία του καθημερινού γεγονότος που απασχολούν τον Ιστορικό.
Ο Ιστορικός αναζητεί συγκεκριμένη επικαιρότητα και τη διαπραγματεύεται. Δοθέντος, μάλιστα, ότι το όποιο γεγονός δε δείχνει από την αρχή την “ουσία” και το περιεχόμενό του, αν, δηλαδή, είναι ή θα γίνει ιστορικό ή έστω ιστορικό υλικό προς χρήση τωρινή ή κατοπινή, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στο ζύγισμα και την ποιότητά του. ΄Ολα τα συμβάντα και τα γεγονότα δεν “κάνουν” για τον Ιστορικό, ο οποίος στην επιλογή τους, δεν μπορεί να λειτουργήσει με το άλλοθι του εντυπωσιασμού και της γνωστής δημοσιογραφικής αντίληψης πως “είδηση δεν είναι αν ένας σκύλος δάγκωσε έναν άνθρωπο, αλλά αν ένας άνθρωπος δάγκωσε ένα… σκύλο”.
Αυτές τις προδιαγραφές και τέτοια “καθαρότητα” πρέπει να έχει το υλικό της επικαιρότητας που επιλέγει να διαχειριστεί ο ιστορικός. Η ανάδειξή του, όμως, (η έκθεσή του στη δημοσιότητα, η γνωστοποίησή του), δε διαφοροποιείται από τα μέσα και τις μεθόδους που χρησιμοποιεί και η Δημοσιογραφία για τον ίδιο σκοπό (ειδικά στο ύφος) και δεν πρέπει να διαφέρει απ΄ αυτά. Ο Ιστορικός, όταν “γράφει” δημοσιογραφικά, δε “γράφει” ιστορικά, έστω και αν τα “scripta manent” του, μπορεί κάποια στιγμή να αποτελέσουν για τον ίδιο ή για μεταγενέστερο, υλικό Ιστορίας, ή κάποια, μη ευδιάκριτη σήμερα επικαιρότητα, να εξελιχθεί ακόμα και σε ιστορικό γεγονός μικρής ή μεγάλης εμβέλειας.
Υπάρχουν, ασφαλώς, και άλλες ειδοποιοί διαφορές ,ειδικά μεταξύ Ιστορικού και Δημοσιογράφου . Να επισημάνουμε τη σπουδαιότερη: Ο Δημοσιογράφος εξουσιάζεται στο έργο του. Ο Ιστορικός εξουσιάζει το δικό του. Κι αυτό είναι φυσικό, αφού ο πρώτος κάνει ένα επάγγελμα με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Πληρώνεται, δηλαδή, γι΄αυτό που γράφει ή λέει. Σε αντίθεση με τον Ιστορικό, που αυτή η ίδια η ιδιότητά του είναι απαγορευτική για τέτοιου είδους εξαρτήσεις, ειδικά οικονομικές και ιδεολογικές. Ο Δημοσιογράφος έχει “αφεντικό”, που νοιάζεται για την επιχείρησή του και απαιτεί να ικανοποιεί τις αγοραστικές ανάγκες του πελάτη του, όπως κάνουν όλες οι αγορές.
Γι αυτό ακολουθεί “γραμμή”, η οποία έχει χαραχτεί εκ των προτέρων από την εργοδοσία της επιχείρησης και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παρεκκλίνει από αυτή χωρίς συνέπειες, που είναι ανάλογες με την έκταση και τη μορφή της παρέκκλισης. Και ο Ιστορικός, βέβαια, ακολουθεί “γραμμή”, την οποία, όμως, δεν του την καθορίζει κάποιος εργοδότης (εκτός αν είναι καθεστωτικός “ιστορικός” στο σχολείο, στη σχολή ή στην αγορά) ,αλλά ο ίδιος. Το είδος, η ποιότητα και τα λοιπά χαρακτηριστικά της “γραμμής” αυτής, καθορίζονται από τα αντίστοιχα (είδος-ποιότητα) του Ιστορικού.
Αυτός είναι και ένας λόγος που ο Ιστορικός τις περισσότερες φορές ,σε αντίθεση με το Δημοσιογράφο, όχι μόνο δεν είναι ευχάριστος με όσα υποστηρίζει, αλλά κάποτε γίνεται από αντιπαθής μέχρι και μισητός, είτε γιατί αρνείται να ταυτιστεί με τα “ιδεώδη” του πλήθους-λαϊκής μάζας, είτε γιατί πιστεύουν πως κατατρύχεται από το σύνδρομο της “Κασσάνδρας” και του “αγγέλου κακών ειδήσεων”. Οι καθεστωτικοί “ιστορικοί”, βέβαια, δεν αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους πρόβλημα, γιατί, όντας ιδεολογικά εξαρτημένοι-στρατευμένοι ή μισθωτοί, δίνουν στο κοινό τους, όποια τροφή τού είναι πιο εύπεπτη. Από την άλλη, ας μας επιτραπεί η φράση, οι ίδιοι κρύβονται πίσω από τα “φουστάνια” της Ιστορίας και δεν τολμούν να δουν με τα μάτια της το αύριο μέσα από το σήμερα. Για το λόγο αυτό, περιορίζονται να ασχολούνται μόνο με την “πεθαμένη” μυθ-ιστορία ή με την ιστοριογραφία-ρεπορτάζ και σπάνια ή ποτέ με τη ζωντανή Ιστορία.
H Ιστορία, όπως πάμπολλες φορές έχουμε τονίσει εδώ ,έχει ΝΟΜΟΥΣ, όπως ακριβώς και η ΦΥΣΗ. Νόμους αναλλοίωτους και απαρασάλευτους. Γι ΄αυτό και δεν υποδύεται ρόλους προφήτη και μελλοντολόγου. Ως εκ τούτου, και ο Ιστορικός, ως φορέας και εκφραστής της, δεν προβλέπει, δε μαντεύει, δεν προφητεύει, αλλά εντοπίζει και ξεδιπλώνει τα αποτελέσματα των ιστορικών νόμων, που του είναι απολύτως ευδιάκριτα, γιατί τους μελετάει και καταγράφει τις συνέπειές τους ανά τους αιώνες.
Εύκολο έργο δεν είναι βέβαια, γιατί δεν αρκεί μόνο η μελέτη-αποστήθιση. Η Ιστορία δεν είναι “διάβασμα”, είναι πρωτίστως ικανότητα διάκρισης και υπογράμμισης της ουσίας έναντι της λεπτομέρειας, του περιττού. Για να το πούμε πιο απλά, ο “επαγγελματίας” Ιστορικός οφείλει να γνωρίζει και να ξεχωρίζει την “ήρα από το σιτάρι”. Επομένως, δεν έχει λόγους να φοβάται ή να διστάζει να κοινοποιεί τα γεγονότα, πριν εκείνα συμβούν, αφού, όπως είπαμε, με τον ιστορικό του εξοπλισμό τού είναι απολύτως ευδιάκριτα.
2.
Το δράμα της Ιστορίας όμως δεν είναι μόνο αυτό. Πως αποφασίζουν άλλοι και υπηρετούντες σκοπιμότητες για πράγματα που έχει τον κύριο και αποκλειστικό λόγο η Ιστορία. Μιλάμε, βέβαια, για την πραγματική Ιστορία ,εκείνη, δηλαδή, που διακονούν «αστράτευτοι» ιστορικοί από οποιεσδήποτε εξαρτήσεις ιδεοληπτικές ή άλλες. Και ακόμα το επίσης εξοργιστικό είναι πως οι λαοί στη συντριπτική τους πλειοψηφία αγνοούν τον ορισμό της Ιστορίας. ΄Οταν ακούν τη λέξη, το μυαλό τους πάει στα σχολικά τους χρόνια και στο μάθημα που έμοιαζε σαν παραμύθι ,επειδή ακριβώς …παραμύθιαζε τα παιδιά, όπως ο μύθος της κοκκινοσκουφίτσας και της Χιονάτης.
Η Ιστορία δεν είναι ιστοριογραφία, χρονογραφία, αλμανάκ. Είναι κι αυτά, αλλά δευτερευόντως. Πολλώ μάλλον δεν είναι μυθ-Ιστορία. Είναι πρωτίστως κριτική στάση του Ιστορικού απέναντι στα ιστορικά δρώμενα και στους δημιουργούς τους. Αν θέλαμε ποσοστικά να το εκφράζαμε αυτό, θα λέγαμε πως η Ιστορία είναι στο 30% «εξ-ιστορείν» και το υπόλοιπο 70% όλα τα άλλα, με κορυφαία την ανάγκη της κριτικής, του σχολιασμού των ιστοριογραφούμενων. Και μάλιστα αυστηρά.
Χρησιμοποιήσαμε την παραπάνω “παρομοίωση”, για να καταλάβουν και όσοι δεν είναι ειδικοί στη συγκεκριμένη επιστήμη πως εκείνο που γνώριζαν ως σήμερα ως Ιστορία, μόνο Ιστορία δεν είναι . Κι αυτό σημαίνει πως είναι ο καιρός πια να αδειάσουν το μυαλό τους απ΄όσα παραπλανητικά και ψευδή τους ανάγκασαν να ενστερνιστούν.
Βεβαίως, δεν είναι η ώρα εδώ και το θέμα για να αναλύσουμε ποιος είναι ο αστράτευτος, ο αντικειμενικός, ο μη εξαρτημένος ιστορικός. Το έχουμε κάνει στα ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ .Εδώ θα θυμίσουμε συνοπτικά πως ο πραγματικός ιστορικός έχει τις εξής ιδιότητες, τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
1, Καταγράφει και κρίνει τα σύγχρονα με τον ίδιο γεγονότα. Είναι ο κλάδος της λεγόμενης Ιστορικής Δημοσιογραφίας, ο πιο σημαντικός κλάδος της επιστήμης, όχι μόνο γιατί σχεδόν ΟΛΟΙ, πλην λίγων εξαιρέσεων , οι Ιστορικοί της αρχαιότητας (μένουμε στην ελληνική, ρωμαϊκή και βυζαντινή περισσότερο), καταγράφουν και σχολιάζουν – κρίνουν ιστορικά γεγονότα και τους “ποιητές” των ιστορικών έργων της εποχής που ζούνε, των δικών τους χρόνων (π.χ Θουκυδίδης, Ξενοφών, Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης, Προκόπιος ),αλλά και επειδή είναι λογικό να περιμένεις πιο έγκυρη και ρεαλιστική παράθεση γεγονότων και κρίσεων από άνθρωπο που βιώνει τα γεγονότα (ιστορικά ή όχι) στο διάβα της ζωής του σε σχέση με έναν κατοπινό, που ψάχνει πηγές κάθε είδους για να αναστήσει κάποιο παρελθόν από το οποίο ο ίδιος απέχει κέποιες δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια.
-
Ο ιστορικός, το ιστορικό γίγνεσθαι των εποχών με το οποίο ασχολείται, οφείλει και να το παραθέτει-καταγράφει ,όπως ακριβώς συμβαίνει, αλλά και να το κρίνει χωρίς παραμορφωτικό καθρέπτη. Ιστορικός που ο ίδιος αποδέχεται για τον εαυτό του ταμπέλες πάσης φύσεως ,κυρίως φυλετικές, εθνικές, κομματικές θρησκευτικές, άλλες ιδεοληπτικές ή αν ασκεί ως βιοποριστικό επάγγελμα τη συγκεκριμένη επιστήμη, δεν έχει και πολλές πιθανότητες να απαλλαγεί από τις αγκυλώσεις εκείνες που εκ των πραγμάτων παρατηρούνται σε τέτοιου είδους εξαρτημένους «ιστορικούς».
-
Ιστορικός δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση στις ημέρες μας να είναι…ανειδίκευτος, ερασιτέχνης, λαθρεπιβάτης και ιδιίατερα σε μια εποχή σαν τη δική μας, που η γνώση παρέχεται και απαιτείται να είναι συστηματοποιημένη .Κι ακόμα να μην έχει και τα «τυπικά» προσόντα, όπως είναι το βασικό πτυχίο των σχολών Ιστορίας και μεταπτυχιακούς τίτλους.