Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Και μάλιστα τα περισσότερα επαναλαμβανόμενα ιστορικά γεγονότα εξελίσσονται ως στερεότυπα μέχρι και τις λεπτομέρειες του αποτελέσματος . Επομένως, η ικανότητα ή μη του ιστορικού στη δουλειά του, είναι η σωστή διάκριση. Να μπορεί, δηλαδή, να ανασύρει τα δρώμενα στο ιστορικό γίγνεσθαι του παρελθόντος , να τα ταυτοποιήσει- συσχετίσει με τα παρόντα και να περιμένει την έκβασή τους, που θα είναι όμοια ή έστω προσόμοια, με τα σύγχρονα , τα σε εξέλιξη ευρισκόμενα, καταγραφόμενα και ιστορικώς κρινόμενα. ΄Οπως συμβαίνει, δηλαδή, αναλογικά, και στα νομικά συστήματα των κρατών . Μια απόφαση δικαστηρίου αποτελεί “νομολογία”, δέσμευση, ούτως ειπείν, για τις όμοιες εκδικαζόμενες αργότερα. υποθέσεις. Υποχρεωτική κατάληξη στην ίδια απόφαση.
Να δούμε τέτοια, ενδεικτικά παραδείγματα από το παλιότερο ,αλλά και το νεότερο και σύγχρονο ιστορικό παρελθόν:
Η κριτική ιστορική προσέγγιση των αιτιών και των αφορμών μιας επέμβασης σαν τη πρόσφατη στην Ουκρανία του δικτάτορα Πούτιν, μας οδηγεί σχεδόν σε όμοιες επαναλήψεις του παρελθόντος ,οι οποίες με τη σειρά τους και με την έκβασή τους μας οδηγούν κι αυτές απαραίτητα στην επισήμανση και των συνεπειών της τωρινής παρανοϊκής επιβολής στην ταλαίπωρη Ουκρανία. Και δε θα είναι ασφαλώς διαφορετικές από τις στερεοτυπικές προηγούμενες.
Περιοριζόμαστε στις ακόλουθες όμοιες εισβολές. ΟΛΕΣ πραγματοποιήθηκαν με τις ίδιες αφορμές που τα προσωποπαγή ή κατακτητικά καθεστώτα επικαλούνται για τις βίαιες και εγκληματικές κατακτήσεις άλλων χωρών. Κυρίαρχη δικαιολογία, σχεδόν πάντα, η επίκληση της ανάγκης για τη σωτηρία “ΑΔΕΛΦΩΝ” και η διαφύλαξή τους από γενοκτονία. Στην αρχαιότητα έχουμε τα ίδια, ακριβώς ,φαινόμενα ,συνήθως, λόγω της σχέσης Μητρόπολης και αποικίας της.
Η ελληνική εκστρατεία στη Μ. Ασία και η τραγική της κατάληξη το 1922 είχε αφορμή και δικαιολογία τη σωτηρία των ΑΔΕΛΦΩΝ Ελλήνων. Η επίθεση του Μουσολίνι εναντίον της χώρας μας το 194Ο πραγματοποιήθηκε από την Αλβανία ,για να σώσει ,όπως ισχυριζόταν ο δικτάτορας και να ενώσει τους ΑΔΕΡΦΟΥΣ στην ΄Ηπειρο Βλάχους- Λατινόφωνους. Λίγο πριν ο Χίτλερ, το 1939, εισέβαλε στην Πολωνία (σηματοδότησε την έναρξη το 2ου παγκοσμίου πολέμου), γιατί η Πολωνία κατείχε περιοχές , όπως η Ανατολική Πρωσία, η ΄Ανω Σιλεσία και η Βάρα, που οι Ναζί τις θεωρούσαν δικές τους και η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν ΑΔΕΡΦΟΙ των Γερμανών. Οι Τούρκοι το 1974 εισβάλουν στη Βόρεια Κύπρο για να σώσουν από την επαπειλούμενη γενοκτονία τους ΑΔΕΡΦΟΥΣ Τούρκους. Ο νέος Χίτλερ της Ρωσίας σήμερα, εισβάλει στην Ουκρανία, για να σώσει κι αυτός από τη γενοκτονία τους ΑΔΕΡΦΟΥΣ Ρώσους.
Μια εξίσου σημαντική παρατήρηση για την επανάληψη, σχεδόν “αυτολεξεί” , επίκλησης αφορμών και δικαιολόγησης τέτοιων εισβολών, είναι και η κριτική έρευνα άλλων ιστορικών επαναλήψεων, που αυτή τη φορά έχουν σχέση με τη διάδοχη κατάσταση που δημιουργείται από την αντικατάσταση μιας δεσποτικής αρχής. Και μια τέτοια υπόμνηση είναι αυτή την ώρα απολύτως απαραίτητο να τύχει προσοχής, επειδή κατά την άποψή μας η πτώση και η συντριβή του δικτάτορα Πούτιν είναι εγγύς. Επί θύραις!
Η κατάρρευση ενός ολοκληρωτικού, τυραννικού καθεστώτος, είτε υπό το βάρος των εγκλημάτων του, είτε από λαϊκή δυσαρέσκεια ή άλλες παρεμφερείς αιτίες, οδηγεί μεν στην αλλαγή του συστήματος και των προσώπων που το συντηρούσαν ,αλλά η αλλαγή και η νέα καθεστωτική κατάσταση, μας πληροφορούν οι ιστορικές σελίδες των αιώνων, δεν είναι πάντα και απαραίτητα καλύτερες από την προηγούμενη, αν δεν τηρηθούν κατάλληλες και σωστές προϋποθέσεις. Ο κίνδυνος διατήρησης του ολοκληρωτισμού με άλλα πρόσωπα, άλλα μέσα και επιφανειακές αλλαγές, είναι υπαρκτός.
Τα παραδείγματα είναι άπειρα στην Ιστορία. Η βίαια ανατροπή της αρχαίας θρησκείας των Εθνικών από τον Κωνσταντίνο και το χριστιανικό στρατό του και η δια ροπάλου επιβολή, η κρατικοποίηση της χριστιανικής θρησκείας, οδήγησαν στα θρησκευτικά εγκλήματα του Βυζαντίου, του Μεσαίωνα και της Παπικής εξουσίας. Η Γαλλική επανάσταση κατάντησε η “Τρομοκρατία” Ροβεσπιέρου, για να καταλήξει στην ηγεμονία του Ναπολέοντα. Και στη δική μας χώρα, η κατάρρευση της δικτατορίας του Παπαδόπουλου προξένησε μεγαλύτερες συμφορές με την…επανάσταση και επικράτηση του δικτάτορα Ιωαννίδη.
Η διαδοχή , ανεξάρτητα από τον τρόπο που θα γίνει, είναι το μείζον σήμερα στη Ρωσία. Το αν θα επισυμβεί η πτώση του δικτάτορα και αν θα επακολουθήσει αλλαγή, δεν είναι ζητούμενα αναγνώρισης. Είναι απολύτως σίγουρα πως θα συμβούν . Απλώς ,ελπίζουμε να μην αργήσουν. Το ζητούμενο, ως άγνωστο αυτή την ώρα , είναι το πώς θα πέσει.
Κι αυτό ,θα εξαρτηθεί, ασφαλώς, από πολλούς παράγοντες. Με πρώτους τις συνέπειες , όχι τόσο από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία και υπέρ ποιου (πιθανότατα θα λήξει με εκατέρωθεν υποχωρήσεις και αποδοχές), αλλά κυρίως από τις επιπτώσεις που θα έχει όλο αυτό το πλέγμα των τεράστιων προβλημάτων που δημιούργησε η εισβολή, στην οικονομία της Ρωσίας.
Η Ουκρανία σύντομα θα ανοικοδομηθεί. “Ουδέν κακόν, αμιγές καλού”. τελικά. Η Δύση για ευνόητους λόγους , θα σταθεί δίπλα στην κατεστραμμένη χώρα. Και η είσοδό της στην Ε.Ε θεωρείται βέβαιη. Σε αντίθεση (και καλώς) με την είσοδό της στο ΝΑΤΟ. Στα επόμενα χρόνια η Ουκρανία θα εγκαταλείψει την οικονομική μιζέρια του παρελθόντος και το πιθανότερο, αν ακολουθήσουν σοβαρές ,δυτικές επενδύσεις, θα δει ημέρες ευημερίας.
Η Ρωσία από την άλλη, θα έχει εκ διαμέτρου διαφορετική ,οικονομική και όχι μόνο, πορεία. Η οικονομική καταστροφή της είναι δεδομένη. Και η απομόνωσή της, βέβαιη. Η ταλαιπωρία που υφίσταται ο ρώσικος λαός και θα κορυφωθεί τους επόμενους μήνες, είναι αυτή που θα σηματοδοτήσει την πτώση του τυράννου. ΄Οχι μόνο δε θα μπορέσει πια να επινοήσει άλλες εθνικιστικές ατάκες, για να στείλει τα παιδιά της χώρας του να σφάζονται χωρίς λόγο κανένα και τα τερατώδη ψεύδη του δε θα πείθουν πια ούτε τους ίδιους τους φανατικούς οπαδούς του, αλλά θα γίνει το “κόκκινο πανί”! ΄Ολη η αγανάκτηση και το δικαιολογημένο μίσος του κόσμου θα συσσωρευτούν με την ανάγκη εξεύρεσης βαλβίδας εκτόνωσης και θα έχουν αποδέκτες τον ίδιο τον τύραννο και το μαφιόζικο-εθνικιστικό καθεστώς του, που έστησε τόσα χρόνια στην εξουσία. Ελπίδα σωτηρίας και διαφυγής δε φαίνεται να υπάρχει , ευτυχώς, για τον τύραννο.
Αλλά, όπως είπαμε, το άγνωστο είναι τούτο. Ποιος θα τον “κρεμάσει στη μέση της κόκκινης πλατείας”, αν δεν προφτάσει να καταφύγει σε κάποια Πιονγιάνγκ, δοθέντος πως δεν υπάρχουν και πολλές στον κόσμο. Αν η πτώση του από την τεράστια λαϊκή πίεση , θα έχει ως συνέπεια μια αλλαγή προσώπων και όχι καθεστώτος, τότε …αλλοίμονο και στον ίδιο το ρωσικό λαό που θα ζει πλέον σε μια χώρα “Βόρεια Κορέα”. Αλλά, επίσης αλλοίμονο και στην Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο μια και… έσονται τα έσχατα, χείρονα των πρώτων”. Είναι το πιο τρομακτικό, οργουελικό σενάριο.
Μια μετάβαση, όμως, σε άλλο καθεστώς με κατάλυση εξ ολοκλήρου και εκ θεμελίων του πουτινισμού , είναι το ακριβό ζητούμενο και επιποθούμενο αυτή την ώρα στη Ρωσία. ΄Ισως η ανάληψη της εξουσίας από τη ρωσική αντιπολίτευση σε ανεκτική συνεννόηση και συνεργασία μεταξύ τους και με προσωρινό πρόεδρο τον Αλεξέι Ανατόλιεβιτς Ναβάλν, θα ήταν η ιδανικότερη, αλλά ομολογουμένως και η πιο δύσκολη λύση.
Μια τέτοια, πάντως, εξέλιξη, είναι σίγουρο πως ΠΡΩΤΑ, περισσότερο και από την οικονομική ανάσταση της Ρωσίας, θα εξυπηρετήσει την απολύτως αναγκαία συνύπαρξη του ρώσικου λαούς με τους ευρωπαϊκούς. Πέρα από την ιστορία του και τις αρετές του, αυτός ο λαός είναι ευρωπαϊκός . Στη Δύση είναι η θέση του. Δεν του αξίζει αυτή η τωρινή ευτέλεια, η απομόνωση και η κατακραυγή.