TO  ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ  ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑ ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ. Η ΛΥΣΗ ΣΤΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ.

Νέα ομιλία Ερντογάν για τα σύνορα -Η έμμεση αναφορά στη Θεσσαλονίκη

 

«Κάποιοι αδαείς λένε, τι σχέση έχει η Τουρκία με το χώρο από το Ιράκ μέχρι τη Βοσνία; Αυτή η γεωγραφία είναι μέρος της ζωής μας. Μπορούμε να πούμε πως δεχτήκαμε τα σημερινά σύνορα, τις εδαφικές απώλειες, λόγω των συνεχόμενων πολέμων για να πάρουμε μια ανάσα…», είπε χαρακτηριστικά.

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι τα εδάφη στα οποία γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ηγετικές μορφές, που ίδρυσαν το σημερινό κράτος, έμειναν εκτός των συνόρων του νέου κράτους. Ξέρετε πού και τι εννοώ» πρόσθεσε, σύμφωνα με την ίδια πηγή, κάνοντας έμμεση αναφορά στον Κεμάλ και τη Θεσσαλονίκη, χωρίς να κατονομάζει.

Εντούτοις, σε μία προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, σημείωσε : «Ακόμη και αν αυτό πλακώνει την καρδιά μας, σεβόμαστε τα γεωγραφικά σύνορα όλων των χωρών».

Ο Ερντογάν είναι αυτός που είναι. ΄Ενας  “Σουλτάνος” με ό,τι σημαίνει ιστορικά και μεταφορικά  ο όρος. Αλλά είναι ταυτόχρονα και ένας σύγχρονος δημαγωγός πολιτικός, όπως  ακριβώς είναι η συντριπτική (αν όχι όλη) η πλειοψηφία των πολιτικών του κόσμου.

Γιατί, δηλαδή;  Είναι πιο σώφρονες, διαλλακτικοί και μετριοπαθείς   οι δικοί μας πολιτικοί ;  Ποιος από τα δικά μας φυντάνια εδώ  (κι ας μη  νιώθει και.. σουλτάνος)  θα τολμούσε ποτέ  να απεμπολήσει (και να βγει, μάλιστα να το παραδεχτεί) τον ελληνικό μεγαλοϊδεατισμό περί… “Κόκινης Μηλιάς”, Βόρειας Ηπείρου,  “χαμένων”, γενικώς “πατρίδων”;

Ποιος από δαύτους δεν καλλιεργεί, άλλοτε προκλητικά φανερά και άλλοτε δια  της “χρυσής” σιωπής , που τα λέει όλα,  πως “πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θα ναι”; Γιατί μόνο τον  Ερντογάν  πρέπει να τον κράζουμε, γιατί  θρηνεί για τις δικές του “χαμένες πατρίδες”;

 Θα  υποστηρίζαμε ,μάλιστα,  πως ιδιαίτερα σε θέματα “εθνικά”  (διάβαζε εθνικιστικά) είναι πιο άφρονες από τον Ερντογάν και πιο σκληροί στις εκφράσεις τους οι δικοί μας εδώ Ελληνάρες . Τουλάχιστον, ο Τούρκος πρόεδρος είχε τη γνωστή διπλωματική  ευαισθησία- ευελιξία να τονίσει πως ναι ,μεν, κάποτε όλα εκείνα τα εδάφη ήταν δικά  τους (οθωμανικά)  και τα έχασαν, αλλά τόνισε  πως τώρα πια  “ακόμη και αν αυτό πλακώνει την καρδιά μας, σεβόμαστε τα γεωγραφικά σύνορα όλων των χωρών».΄Ετσι, ακριβώς το είπε.

Τί πιο καθαρό;  Τι περισσότερο θα έπρεπε να διευκρινίσει για να καταλάβουμε πως ο μεγαλοϊδεατισμός  και ο πόνος του για τις δικές του “χαμένες πατρίδες”, εξαντλούνται στην ανάμνηση, τη συγκίνηση, αλλά όχι και στην προσδοκία ανάκτησης των χαμένων εδαφών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας; ΄Ηταν  σαφέστατος.

Και μόνο τα καταστήματα της βιομηχανίας παραπληροφόρησης (μηδενός εξαιρουμένου) δεν …πρόσεξαν αυτή την αναφορά του “Σουλτάνου”, για να τη βάλουν πρώτη είδηση. Κάναμε μια επισκόπηση χτες και σήμερα του…Τύπου και διαπιστώσαμε πως η δημοσιογραφική πένα της αλητείας   βγήκε με προκλητικούς ,εθνικιστικούς πυχιαίους τίτλους, όπως “ο Ερντογάν  διεκδικεί τώρα και τη Θεσσαλονίκη” και άλλα τέτοια μακάβρια και αναχρονιστικά.

 Την ουσία ,το ζητούμενο, εκείνο, δηλαδή, που θα απάλυνε την οργή του “πατριώτη”, τη φράση “κλειδί” Ερντογάν πως όλα τελείωσαν για εκείνον (και μπράβο του) και πως σέβεται  τα σύνορα των άλλων χωρών, η δημοσιογραφικη αγυρτεία ή παράλειψε να την αναφέρει ή την καταχώνιασε στο τέλος των ρεπορτάζ, ξέροντας πως κανείς από τους θερμοκέφαλους  δε θα βρει το κουράγιο να διαβάσει  ως το τέλος ,για να εκτονωθεί ο αντιτουρκισμός του.

Είναι απλά τα πράγματα. Οι πολιτικοί με τον εθνικισμό-πατριωτισμό  αγρεύουν οπαδούς,αλλά και “διάφορο”, κυρίως από τους εξοπλισμούς (“ο πατριωτισμός είναι το καταφύγιο των απατεώνων”, άλλωστε). Η εμπορική δημοσιογραφία από την άλλη, με τις ίδιες αναφορές  στοχεύει τα “όβολα”. Γνωστά και χιλιοειπωμένα αυτά.

Από κει και πέρα, όμως, τί γίνεται; Ποια είναι όντως η σημερινή εθνικιστική πραγματικότητα, τουλάχιστον στη δική μας γειτονιά;   Βαλκάνια και Τουρκία;

Πριν λίγο, διάβασα το μέηλ φίλου και συνάδελφου από το Βουκουρέστι που ενημέρωνε  πως στη ρουμανική πρωτεύουσα χτες το μεσημέρι, πραγματοποιήθηκε μεγάλη, εντυπωσιακή πορεία-διαμαρτυρία στο κέντρο της πόλης. Χιλιάδες συμμετείχαν σε μια διαδήλωση που ξεκινούσε από την Piața Unirii και η κορυφή της βρισκόταν  κοντά στην Piața Romană! (Μεγάλη απόσταση για όσους ξέρουν τη ρουμανική πρωτεύουσα).

Και θα περίμενε κανείς σε μιά χώρα που αντιμετωπίζει λίγο πολύ κι εκείνη τα ίδια προβλήματα και τις αυτές παθογένειες  με τον ευρωπαϊκό Νότο, να βλέπει πορείες, διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες για άλλα, “καυτά” θέματα. Πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά. ΄Αμεσα και επιτακτικά , εν πάση περιπτώσει.

Κι όμως! Η διαδήλωση έγινε από οπαδούς του ρουμανικού μεγαλοϊδεατισμού-επεκτατισμού. Διαλαλούσε χτες και έστελνε μήνυμα ένα μέγα πλήθος Ρουμάνων πως η  Bessarabia  είναι Ρουμανική  και τη ζητούσαν πίσω! Πάθος, ένταση, ζήλος, πρωτοφανή,  γράφει ο φίλος. Παραλήρημα, φανατισμός και μπόλικος φασισμός ,  συμπληρώνει.  “Είναι να βάζεις τα κλάματα, αδερφέ,  άσε”, έκλεισε  το γράμμα του.

Πώς φτάσαμε ως εδώ;  21ος αιώνας. Δεν είναι παίξε γέλασε! Κι εκεί που λέγαμε πως το έθνος-κράτος πεθαίνει και ετοιμάζαμε κιόλας τους επικήδειους,  να σου  οι Ρουμάνοι να διεκδικούν τη Μπεσσαράμπια  και οι Τσάμηδες την… ΄Αρτα. Και πάνω, η Ουκρανία θρηνεί 10.000 νεκρούς ,που προκάλεσε ο άρρωστος εθνικισμός του “Τσάρου” και των αφιονισμένων ρωσόφιλων. Λίγα χρόνια πριν, στη μαρτυρική πρώην Γιουγκοσλαβία, την ώρα ακριβώς που περιμέναμε την είσοδο στο νέο αιώνα, μετρούσαμε  8.000 εκτελέσεις  αγοριών και αντρών  στη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα από τους Σέρβους εθνικιστές (1995).

Πώς φτάσαμε  εδώ, λοιπόν; Στην αναβίωση  ενός σφοδρού εθνικισμού και στις πρόσφατες συγκρούσεις, που κουβαλάνε μαζί τους ποτάμια  αίμα και  ανείπωτη δυστυχία;

Με μια επιγραμματική, επισήμανση αιτίας δεν ερμηνεύεται  το ζήτημα της επανάκαμψης στις μέρες μας  του εθνικισμού στον κόσμο. Η φτώχεια που δέρνει τι περισσότερες χώρες είναι μια παράμετρος, μια αφορμή . Δεν είναι αιτία. Πολλώ μάλλον η αιτία. Αλλά και η πανθομολογούμενη ανήθικη  προσπάθεια των ηγεσιών να στρέφουν σε τέτοιαα θέματα την προσοχή των λαών, για να μένουν ήσυχοι οι ίδιοι  να περνούν  τα αντιλαϊκά -αντικοινωνικά τους μέτρα, δε φτάνει και τούτη η εξήγηση να καλύψει  όλους τους λόγους.

Ούτε η έλλειψη  “παιδείας” των λαών,   αρκεί,  για να δικαιοληθούν οι νεκραναστάσεις των  εθνικισμών του 18ου αιώνα και μετά. ΄Ολες μαζί, πακέτο αυτές οι αναφορές αδυνατούν να δικαιολογήσουν το ξέσπασμα, το παραλήρημα ενός πανευρωπαϊκού εθνικισμού, γα να μέινουμε στα “δικά” μας, που σε πολλά μοιάζει και προοιωνίζει το γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό, λίγο πριν την έκρηξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου.

 Δε είναι, βέβαια, καινοφανή και άγνωστα   όλα τούτα τα ζιζάνια  που  δείχνουν να καλλιεργούνται και να ευδοκιμούν στις ερήμους του εθνικισμού  και του ρατσισμού. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Λίγες φορές ως φάρσα και τις περισσσότερες, ως “αναβίωση του ιστορικού γίγνεσθαι”.

“Τί πταίει”, τότε, αν όχι αποκλειστικά, κυρίαρχα, γι΄αυτό το πισωγύρισμα  των λαών σε μεγαλοϊδεατισμούς και θρήνους για “χαμένες” πατρίδες; Πώς εξηγείται η αλλόκοτη έχθρα στον ξένο, τον πρόσφυγα,τον  αλλοεθνή;

Αν βάζαμε τις παραπάνω αφορμές που γεννούν και συντηρούν αυτές  τις παθογένειες σε ένα πακέτο, ΜΙΑ  που δεν  φαίνεται να είναι απλώς αφορμή, αλλά  βασική , ίσως και αποκλειστική αιτία,  δε θα χωρέσει στο πακέτο μας . Και  είναι τούτη: Αφήσαμε πολύ χώρο στους εχθρούς του ανθρωποκεντρισμού.  Κι ακόμα. Επιτρέψαμε στις εξουσίες να έχουν εκείνες τον πρωταρχικό λόγο στη διαμόρφωση των συνειδήσεων των υπηκόων τους.

Πραγματοποιήστε μια επίσκεψη στο πλούσιο χωράφι   της Ιστορίας. Παρακολουθήστε την πορεία των φορέων της εξουσίας: Βασιλιάδες, αυτοκράτορες, φεουδάρχες, πρόεδροι πρωθυπουργοί, ο ένας χειρότερος από τον άλλο. Η Ιστορία δεν ευτύχησε να καταγράψει, για να διασώσει στις σελίδες της, σχεδόν κανένα πρόσωπο εξουσίας, που παρήγαγε έργο ανθρωποποκεντρικό. Πολέμους, εγκλήματα, φρίκη, πείνα και δυστυχία κουβάλησαν στον κόσμο οι περισσότεροι  από δαύτους.

΄Ολα τα άλλα, που συνήθως  επικαλούμαστε, για να εξηγήσουμε-ερμηνεύσουμε τις συμπεριφορές των ηγετών και των μαζών,   τους πολέμους, τον ιμπεριαλισμό, τα μοντέλα οικονομίας (π.χ συγκέντρωση των μέσων παραγωγής στα χέρια των λίγων, η οικονομια της “αγοράς) που δημιουργούν την πάλη των τάξεων, ακόμα και η μαρξιστική ερμηνεία της ιστορίας με εργαλείο τον ιστορικό υλισμό, δεν πείθουν και δε φτάνουν να κατηγοριοποιήσουμε και να εξαντλήσουμε τις αιτίες του “κακού”.

 Τα έργα  μιας άφρονης και εγκληματικής δραστηριότητας  ατόμων και ομάδων που νέμονται την εξουσία  στο διάβα των αιώνων, αποκλειστικά και σ΄αυτά  μόνο να   οφείλεται η έλλειψη ανθρωποκεντρισμού στον  πολιτισμό, δεν είναι ιστορική εξήγηση. Είναι απλούστευση και επιπόλαιη προσέγγιση η απόδοση της βιαιότητας  στην “ιδοκτησιακή” μανία που καταλαμβάνει όποιον αποκτά  κάποια  μορφή εξουσίας.

Η πραγματικότητα είναι άλλη.  ΟΛΕΣ οι συμφορές της ανθρωπότητας  οφείλονται κυρίως, μπορεί και αποκλειστικά, στην κακή διαπαιδαγώγηση των γενεών από τα “ιερατεία” και τις εξουσίες. Ο ΄Ενγκελς και (λιγότερο) ο Μάρξ, αλλά και πιο μπροστά ο ανθρωπολόγος Μόργκαν (από τον οποίο φαίνεται  να επηρεάστηκαν  και τα δυο “μεγαθήρια”  του κομμουνισμού) είναι σαφείς σ΄αυτή τη διαπίστωση.  Τα άτομα  μαζοποιούνται και καθοδηγούνται από τις εξουσίες, επειδή ακριβώς, είναι πιο εύκολο  να οδηγείς ένα κοπάδι, παρά 100 γίδια το καθένα στο δικό του καταράχι.

Εχθρός της εξουσίας είναι ο ατομισμός στη Δημοκρίτεια εκδοχή του. Η ατομικότητα, η ιδιωτικότητα, η διαμόρφωση ξεχωριστής και φυσικής  προσωπικότητας, που  χαρακτηρίζεται από  αυτάρκεια και απεξάρτηση από παθογένοιες αιώνων,  όπως η ιδιοκτησία, η κυριότητα, η κατάκτηση, ο καταναλωτισμός είναι ό,τι ακριβώς μισεί περισσσότερο το “κράτος”. Με πολίτες   δεν μπορούν να  σταθούν έθνη και  κράτη. Ο αυτόνομος και αυτάρκης πολίτης δεν υποβιβάζεται ποτέ σε οπαδό και στρατιώτη. Δεν μπορείς να τον σύρεις στις κάλπες ή στα πεδία των μαχών.

΄Ομως, όσοι  πιστεύουμε ,ως υπέρτατη ιδιότητα του ατόμου ,εκείνη του συνειδητοποιημένου πολίτη, διαπιστώνουμε  πως είμαστε και λίγοι, αλλά και χωρίς μέσα, για να παράγουμε και να προωθήσουμε ευρύτερα   ιδεολογίες, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν και να αλλάξουν ριζικά  τις νοοτροπίες των μαζών. Η διαδήλωση, η διαμαρτυρία, η καταγγελία, αποδείχτηκαν τελικά πυρά άσφαιρα.  Αλλά και η βία από  τις ομάδες της λεγόμενης ένοπλης, λαϊκής  πάλης έγινε τελικά μπούμερανγκ, αφού, είτε δεν άγγιξαν τα μηνύματά τους  τις μάζες, είτε έδωσε την ευκαιρία στην εξουσία να αναπτύξει μεγαλύτερες  και πιο εγκληματικές μορφές  καταστολής. Για να μην πούμε πως  η ατομική βία, σε πολλές περιπτώσεις, υπήρξε μόνο βαλβίδα  εκτόνωσης  προσωπικών αδιέξοδων των φορέων της.

Και όσο αναμηρυκάζουμε παλιά τσιτάτα  και αναπαράγουμε στερεότυπα και μορφές πάλης ξεπερασμένες και αναχρονιστικές πλέον ,πέρα από το ατελέσφορο της δράσης μας, είναι ταυτόχρονα και  γραφική η παρουσία  μας. ΄Ομοια να φανταστούμε  με ενός “φουστανελά”, που επιμένει ,κόντρα στις ενδυματολογικές απαιτήσεις των καιρών σήμερα, να ντύνεται και να κυκλοφορεί  σαν τον… Κολοκοτρώνη.

Να αλλάξουμε  τα πάντα πρέπει. Και όχι όλα μαζί και τώρα. Πρώτα οφείλουμε να διαπιστώσουμε με  βαθιά αυτοκριτική το μάταιο των προσπαθειών μας να βάλουμε “νέο κρασί σε παλιό ασκί”. Θα χυθεί, δεν αντέχουν οι ξεφτισμένες και αποδυναμωμένες πια από την παλαιότητα ίνες, να κρατήσουν το βράσιμο και την ορμή του νέου μούστου.

Αποτύχαμε,τελικά. Η εξουσία μας νίκησε κατά κράτος. Κατάντησε τους ανθρώπους,  ή μάζα ή ξεκομμένους και γραφικούς  αντάρτες.  Ελέγχει και τις δυο κατηγορίες.  Και έχει και πείρα και τσαγανό και μέσα,  για να το κάνει όπως τη συμφέρει. ΄Οποιος δεν το αντιλαμβάνεται ακόμα, ή έστω δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή του αυτή η αλήθεια, αν δεν είναι αφελής, είναι αιθεροβάμων.

 Υπάρχει, όμως, ένα μεγάλο ζήτημα για τις εξουσίες.Εκείνο που δεν μπορεί ούτε  να ελέγξει ούτε να πολεμήσει, είναι ο ατομισμός . Η αυτόνομη, δηλαδή, παρουσία του ατόμου-ανθρώπου στις ευρύτερες κοινωνίες και τις μικρότερες συλλογικότητες με εκείνα τα χαρακτηριστικά που ορίζουν οι νόμοι τηςΦύσης.

“Λυδία λίθος” ,αποκλειστικό, μοναδικό κριτήριο της συμπεριφοράς του ατόμου είναι η Φύση. Ό,τι την αντιμάχεται είναι αφύσικο,παράλογο, ανήθικο.

Η Φύση υπο-στηρίζει την ατομικότητα και  την ιδιωτικότητα. Ειναι βασικές, αναφαίρετες και απαράγραπτες  αρχές της . Δεν αναντρέπονται ή περιφρονούνται τέτοιες αρχές  χωρίς κόστος. Και αιώνες πληρώνει η ανθρωπότητα αυτόν ακριβώς  το βίαιο απογαλακτισμό   του ατόμου από το βυζί  της μάνας-Φύσης.

Για να πάμε μπροστά πρέπει να γυρίσουμε πίσω. Σε αρχέγονες και διαχρονικές αρχές που λησμονήσαμε.  Και μια απ΄αυτές είναι πως η Φύση μισεί τη μάζα.

‘Ομως , για να γεννηθεί το  “άτομο”- πολίτης δε χρειάζονται όπλα.  ΄Απειρες φορές πήραν τα όπλα οι μάζες και στράφηκαν εναντίον  της εξουσίας, για να καταλήξουν κι εκείνες τελικά να έχουν τις δικές τους…επαναστατικές εξουσίες!

Δε έχουμε ανάγκη από όπλα , που αναπαράγουν βία και θάνατο. Χρειαζόμαστε ένα και μοναδικό όπλο: “Μόρρφωση”. Είναι αυτή ακριβώς  που μισούν οι εξουσίες. Γι αυτό και έχουν εφεύρει στη θέση της την εκπαίδευση,την εξειδίκευση που εξυπηρετεί μόνο την “παρα-Μόρφωση” του ατόμου πολίτη.

Μόρφωση σημαίνει αλλαγή. Οριστική και αμετάκλητη. Αλλάζω, μεταμορφώνομαι, δε θυμίζω τίποτα από το παλιό υλικό . Μορφώνομαι σημαίνει παίρνω νέα όψη, καινούρια διάσταση. Μια τέτοια οριστική δια-μόρφωση, δεν μπορούν ποτέ οι εξουσίες να την τροποποιήσουν, να τη “χειρουργήσουν” για να τη παραμορφώσουν,να τη μεταβάλουν πάλι σε μάζα, σε πλαστελίνη .

Το ζητούμενο  είναι ποιος τελικά θα είναι ο “επιταχυντής”. Η μηχανή που θα μεταμορφώσει τα σωματίδια  και  θα τα οδηγήσει  στη σύγκρουση από τη οποία  θα προκύψει ο νέος κόσμος. ΄Οχι πια ως πείραμα και  ερμηνεία, αλλά ως βίωμα.

Ο “επιταχυντής” αυτός θα είναι και στην κυριολεξία, πέρα από τη μεταφορική έννοια, η ΜΗΧΑΝΗ, όπως το είπαμε. Ο άνθρωπος με τα βαρίδια που κουβαλάει και τα περισσότερα σημασιοδοτούνται  ως ατομικισμός, ένστικτα, ζωώδης  υπόσταση, αποδείχτηκε  από την ιστορία πως δεν κατάφερε ούτε  να  τροχοδοτήσει, ούτε να ωθήσει το όχημα του  ανθρωποκεντρικού πολιτισμού, του οποίου  κύριο στοιχείο και συστατικό , είναι ο σεβασμός στην ατομικότητα-ατομισμό.

Οι “Μηχανές”, η τεχνητή  νοημοσύνη θα αναλάβουν να επιτύχουν εκεί ακριβώς που απέτυχε ο άνθρωπος. Φτάνει μόνο  να εξοπλιστούν ,να προγραμματιστούν με μια και μοναδική  αρχή: Να εφαρμόζουν στο διηνεκές και απαράλλαχτα τις απαράγραπτες αρχές της Φύσης. Να υπακούει  ο προγραμματισμός τους  στους φυσικούς νόμους.

Αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε  ένα τέτοιο “λογισμικό” στη μηχανή, ένα ανθρωποκεντρικό “λογισμικό” και  την  βάλουμε μπροστά να δουλέψει, για  να εφαρμόσει στην πράξη πια  με ό,τι τη “φορτώσαμε” να διενεργεί και να διαχειρίζεται, ο κόσμος θα άλλαξει. Οι  μάζες θα εξαφανιστούν και στη θέση τους θα γεννηθεί το άτομο. Τα δεινά του κόσμου, η πείνα, ο πόλεμος, ο ρατσιμός, ο εθνικισμός, θα εξαφανιστούν, ως δια μαγείας.

Ο “παράδεισος”  είναι κοντά μας .Είμαστε μια ανάσα  απόσταση. Ας αναλάβουν οι σώφρονες να τον φέρουν  πιο κοντά.