1. α. Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου 16-17 Νοεμβρίου 1973
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του 1973 ήταν η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση ενάντια στη Χούντα των Συνταγματαρχών, η οποία είχε επιβάλλει δικτατορία στην Ελλάδα στις 21 Απριλίου του 1967.
Η Εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου με κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών από φοιτητές και σπουδαστές και η οποία κλιμακώθηκε σε αντιδικτατορική διαδήλωση, καθώς συνέρρευσαν και χιλιάδες πολιτών και έληξε τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου, με την εισβολή ενός τανκ στην κεντρική είσοδο του πανεπιστημιακού συγκροτήματος, οπότε εισέβαλε η αστυνομία και ο στρατός. Ακολούθησαν γεγονότα που άφησαν νεκρούς, τραυματίες και οδήγησαν πολλούς σε φυλακίσεις και βασανιστήρια.
Ο κινηματογραφιστής Νίκος Α. Βερνίκος βρίσκεται σε δωμάτιο του ξενοδοχείου «Ακροπόλ», απέναντι από το Πολυτεχνείο. Κινηματογραφεί τα γεγονότα κρυφά.
Πρώτο πλάνο στην ταινία το εξώφυλλο της εφημερίδας «Το Βήμα», η οποία κάνει αναφορά στις κινητοποιήσεις, με ημερομηνία 16 Νοεμβρίου.
Αμέσως μετά βρισκόμαστε έξω από την περίφραξη του Πολυτεχνείου, όπου βλέπουμε αναρτημένα πικέτες, πλακάτ και πανό, διακρίνουμε ένα που γράφει «Ελευθερία», την Ελληνική σημαία, κόσμο μέσα και έξω από τον χώρο του ιδρύματος και με zoom out o κινηματογραφιστής μας δίνει γενικά πλάνα με τους φοιτητές σκαρφαλωμένους στα κάγκελα και πολίτες που συγκεντρώνονται, από το φως καταλαβαίνουμε πως είναι πρωί.
Αστυνομικοί έχουν κλείσει την πρόσβαση στην Πατησίων και εκτρέπουν τους πολίτες που κατευθύνονται προς την επίμαχη περιοχή. Η ροή των αυτοκινήτων διακόπτεται και οι οδηγοί προωθούνται από την οδό Μάρνη, απέναντι από το Αρχαιολογικό μουσείο, στην αντίθετη πλευρά. Όλο και περισσότεροι νέοι συγκεντρώνονται, μέχρι που ο χώρος γεμίζει ασφυκτικά.
Πλάνα από τις στέγες και τα κτίρια του Πολυτεχνείου, διακρίνουμε το κτίριο Αβέρωφ και φοιτητές που βρίσκονται εκεί. Φοιτητές με καθρέφτες τυφλώνουν την κάμερα ώστε να αποτρέψουν την κινηματογράφηση για να μη χρησιμοποιηθεί εναντίον τους.
Ο πεζόδρομος της οδού Τοσίτσα έχει καταληφθεί από πλήθος πολιτών συμπαραστεκόμενων στον αγώνα των φοιτητών, που παίρνουν την ευκαιρία να ενωθούν με το αντιδικτατορικό κίνημα.
Καθώς φτάνει το απόγευμα, η οδός Πατησίων έχει γεμίσει από κόσμο μέχρι το κέντρο της πόλης.
Αρχίζει να πέφτει το φως, και σύμφωνα με το χρονικό των γεγονότων γύρω στις 7 το απόγευμα επεμβαίνει η αστυνομία και διαλύει τον όγκο των διαδηλωτών έξω απ’ το Πολυτεχνείο.
Βλέπουμε τις φωτιές μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο που άναψαν οι φοιτητές για να αντιμετωπίσουν τα δακρυγόνα που είχε ρίξει νωρίτερα η αστυνομία. Οι φωτιές συνεχίζουν στην Πατησίων στην κατεύθυνση προς Ομόνοια.
Ένα ασθενοφόρο αναχωρεί από την Τοσίτσα ενώ αυτοκίνητα της αστυνομίας με προβολείς σαρώνουν τον χώρο προς την κεντρική πύλη.
Καθώς τα πλάνα είναι λόγω των συνθηκών ιδιαίτερα σκοτεινά, περιγράφουμε αναλυτικά:
Στο 7:03 λεπτό του φιλμ βλέπουμε για πρώτη φορά την κάνη του ενός τανκ που στεκόταν κάτω από το παράθυρο του κινηματογραφιστή. Λίγο αργότερα, στο 7:12 το τανκ προχωρώντας, σπρώχνει ένα λεωφορείο στη μέση του δρόμου. Ο προβολέας σαρώνει τη γωνία Τοσίτσα και Πατησίων για να καταλήξει στα κάγκελα και την πύλη του Πολυτεχνείου.
Στο 7:45 λεπτό καταφθάνουν τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφέροντας πλήθος οπλισμένων στρατιωτών, ανεβαίνοντας την Πατησίων.
Στο επόμενο πλάνο 7:50 ομάδα γιατρών-νοσηλευτών με άσπρες στολές διασχίζουν τον δρόμο μεταφέροντας ένα φορείο με κάποιον άνθρωπο σκεπασμένο με σεντόνι, ενώ ακολουθούνται από αστυνομικούς.
Στο 8:59 ο οδηγός του άρματος μάχης που βρισκόταν κάτω από το «Ακροπόλ» σκαρφαλώνει και παίρνει τη θέση του. Ομάδες στρατιωτών παρατάσσονται ενώ στα κάγκελα της πύλης συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις.
Κοντινό πλάνο της πύλης με τη σημαία. Η κάμερα χάνεται μέσα στο σκοτάδι και επανέρχεται με κοντινό στην πύλη και τις διαπραγματεύσεις ενώ το τανκ πλησιάζει περισσότερο προς την πύλη και στρίβει λίγο προς τη μεριά της οδού Πολυτεχνείου.
Κοντινό στην οροφή ενός λεωφορείου που φωτίζεται από τον προβολέα. Ο κινηματογραφιστής δεν προλαβαίνει τη στιγμή που το άρμα πέφτει πάνω στην πύλη, αλλά αμέσως μετά το βλέπουμε να την έχει ρίξει και να μπαίνει πιο μέσα ενώ εισβάλλουν στρατιώτες (11:03 λεπτό).
Σύντομα αρχίζει η έξοδος των φοιτητών από την πεσμένη πλέον πύλη.
http://www.aylonfilmarchives.com/aylon/dl/el/item.html?id=1277
β. Περιγραφή δημιουργού
2. Πολυτεχνείο: Ο φωτορεπόρτερ που απαθανάτισε την εισβολή του τανκ θυμάται τις συγκλονιστικές στιγμές
Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας, ο μοναδικός φωτορεπόρτερ που απαθανάτισε την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο.
Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας, ήταν ο μοναδικός φωτορεπόρτερ που απαθανάτισε την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο μαζί με το φιλμ των, μόλις, 35 δευτερολέπτων του Ολλανδού οπερατέρ Άλμπερντ Κουράντ. Τα συγκλονιστικά φωτογραφικά καρέ που κατάφερε να εξασφαλίσει, κάνουν, λίγες ώρες αργότερα, μέσω του Associated Press, τον γύρο του κόσμου και αποτελούν τα ντοκουμέντα που αναγκάζουν το καθεστώς σε διάψευση των αρχικών δηλώσεων ότι το βράδυ εκείνο τίποτα δε συνέβη στο Πολυτεχνείο.
Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας δεν τελείωνε ποτέ το φιλμ του. Τραβούσε επτά, οχτώ, εννέα καρέ το πολύ από τα τριάντα έξι που είχε δυνατότητα τότε να βγάλει κι έδινε το φιλμ στον διευθυντή του καθώς όπως λέει ‘’δεν ήλπιζα ποτέ ότι θα μπορούσα να μείνω. Έμεινα λοιπόν έως τις πέντε. Στιγμιότυπα πολλά, στιγμιότυπα τρομερά. Οι φοιτητές στα παράθυρα να ανοίγουν τα πουκάμισά τους και να λένε ‘’είμαστε αδέρφια, ελάτε μαζί μας, είμαστε άοπλοι’’.
άποια στιγμή, τρεις παρά πέντε, παρά επτά λεπτά είδα τον πυργίσκο του τανκ να γυρνάει ανάποδα. Τότε έκανε όπισθεν και ήρθε στο πεζοδρόμιο, στη γωνία που ήμουν εγώ. Κάνω τον σταυρό μου και λέω ‘’δόξα σοι ο Θεός, θα πήρε εντολή να φύγει’’. Γελάστηκα! Φουλάρισε τις μηχανές και με όση δύναμη είχε πήγε και έπεσε πάνω στην πόρτα. Έχετε δει πορτοκαλιά να την κουνάνε και να πέφτουν τα πορτοκάλια;Έτσι ακριβώς έπεσαν τα κολονάκια που ήταν γεμάτα παιδιά. ‘Αλλοι έπεσαν μέσα, άλλοι έξω. Οι φοιτητές είχαν βάλει μία Μερσεντές πίσω από τα σίδερα της εισόδου, την οποία την πήγε δεκαπέντε μέτρα μέσα λιωμένη. Μόλις, το τανκ, άνοιξε τον δρόμο μπήκαν μέσα οι αστυνομικοί και οι λοκατζίδες. Σειρήνες βούιζαν καθόλη τη διάρκεια της εισβολής και επίσης άκουσα πάρα πολλούς πυροβολισμούς. Για να έχω μία καλύτερη εικόνα πήγα στο μέσον της οδού Πατησίων. Υπάρχει μία φωτογραφία που δείχνει το μισό τανκ μέσα και το μισό τανκ έξω. Είναι η μόνη φωτογραφία που το δείχνει αυτό: ότι ήταν μέσα δηλαδή! Τράβηξα δύο, τρία καρέ τρέχοντας, είναι και λίγο κουνημένες. Τότε δύο αστυνομικοί ήρθαν κατά πάνω μου με καδρόνια. Προσπάθησαν να μου χτυπήσουν το κεφάλι αλλά το απέφυγα. Έκανα μεταβολή και έφυγα ζικ ζακ γιατί ο ένας πήγε να βγάλει το περίστροφο. Έτσι με αυτόν τον τρόπο σώθηκαν οι φωτογραφίες. Αυτή, είναι η ιστορία του Πολυτεχνείου για εμένα’’, περιγράφει για τη νύχτα του ’73.
.Αν το ερώτημά σας είναι αν είδα κάποιον νεκρό θα σας απαντήσω ότι νεκρό δεν είδα. Είδα αυτά που σας είπα. Από εκεί και πέρα η επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας την άλλη ημέρα ήταν δεκαοχτώ νεκροί. Άλλα σωματεία ανέφεραν ότι είναι 28, 38, 48 νεκροί αλλά αυτό θα το πουν οι ιστορικοί. Εγώ εκείνο που ξέρω να πω είναι αυτό που σας είπα και τίποτα παραπάνω’’.
Ερωτηθείς αν εκείνη τη στιγμή είχε αντιληφθεί ότι καταγράφει την ιστορία με τον φακό του ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας λέει πως ‘’ήξερα ότι είναι κάτι σημαντικό. Το ότι θα μείνει στην ιστορία βεβαίως δεν το γνώριζα’’
3. Μνήμες Πολυτεχνείου: Το «κορίτσι με τη σφαίρα» περιγράφει πώς σώθηκε από πυρά ελεύθερου σκοπευτή
“Έχει μείνει στην ιστορία ως το «κορίτσι με τη σφαίρα», καθώς την πυροβόλησαν στο πρόσωπο και γλίτωσε από θαύμα.
Τότε μαθήτρια 16χρονη, σήμερα δικηγόρος, μίλησε στην ΕΡΤ και εξιστόρησε τη συγκλονιστική της περιπέτεια.
Ήμουν μαθήτρια τότε και είχα κατέβει στην Αθήνα για φροντιστηριακά μαθήματα. Φύγαμε από το φροντιστήριο κάποια στιγμή και πήγαμε προς Κάνιγγος και Ομόνοια, όπου μαζευόταν ο κόσμος, καθώς ακούσαμε ότι γίνεται εξέγερση» περιγράφει η ίδια, δείχνοντας στην κάμερα τη σφαίρα.
«Εκεί υπήρχαν μπλόκα αστυνομικών και η παρέα διασπάστηκε. Έμεινα μόνη μου. Έβλεπα τους αστυνομικούς να ρίχνουν ξύλο και να κυνηγούν κόσμο. Έφτασα στην Πλατεία Βικτωρίας για να πάρω τον συρμό για να επιστρέψω σπίτι. Φοβόμουν. Ήμουν μικρή, μαθήτρια».
Τότε η Ειρήνη Μουστάκα κατέβηκε τις σκάλες του σταθμού και κατά λάθος βρέθηκε στην πλατφόρμα προς Πειραιά, ενώ ήθελε να πάει προς Κηφισιά. Έπειτα από λίγο έφτασε στο σημείο μια ομάδα ατόμων, που ήταν κυνηγημένα. Φοβήθηκε ότι θα εγκλωβιστεί και ότι θα δείρουν και εκείνη και προσπάθησε να βγει.
«Εκεί άκουγα τις σφαίρες να… σφυρίζουν πάνω από το κεφάλι μου. Σκέφτηκα ότι έπρεπε να ειδοποιήσω τους γονείς μου και ότι κάτι πρέπει να κάνω», διηγείται. «Πήγα σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο που υπήρχε στην Πλατεία Βικτωρίας και πήρα τηλέφωνο τους γονείς μου. Ο πατέρας μου μού είπε ”μείνε εκεί που είσαι και έρχομαι να σε πάρω”. Με το που πήγα να βγω, είχα μια ζεστή αίσθηση στο μάγουλο, έναν βόμβο μέσα στο στόμα και είδα να βγαίνει ένας πίδακας αίματος. Με είχαν πυροβολήσει από την ταράτσα του ΟΤΕ με στρατιωτικό όπλο».
Όπως είπε η κυρία Μουστάκα, «αυτή τη σφαίρα έδειξα στη δίκη του Πολυτεχνείου, το 1975. Ήταν ένα φοβερό αποδεικτικό στοιχείο, καθώς αμφισβητείτο τότε, όπως και σήμερα από κάποιους, ότι υπήρξαν θύματα ή ότι έριχναν αληθινές σφαίρες».
*****
Η πιο σπουδαία προσφορά της Ιστορίας στην αλήθεια, είναι όταν καταγράφει και κρίνει τα ιστορικά γεγονότα ” εν τη γενέσει και τη εξελίξει” τους. Αν δεν καταφέρει ή δεν υπάρξει ο ιστορικός να τα καταθέσει ως αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας, η αξία της φερεγγυότητας τόσο της περιγραφής, όσο και της κρίσης εκείνων των ιστορικών γεγονότων, μειώνονται σε σχέση αναλογική με το βάθος του χρόνου που επιχειρείται η έκθεσή τους. Κι αυτό ακριβώς είναι το έργο της Ιστορικής δημοσιογραφίας (το σημαντικότερο είδος της Ιστορίας) ,την οποία, ως γνωστό, υπηρέτησαν σχεδόν όλοι οι “κλασικοί” ιστορικοί της αρχαιότητας, όπως ο Θουκυδίδης, ο Ξενοφών και οι πολλοί κατοπινοί στις διάφορες ιστορικές περιόδους.
Οι συστημικοί ιστορικοί, υπάλληλοι του συστήματος, κυρίως σε κρατικά και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα , οι έμποροι βιβλίων, αλλά και οι στρατευμένοι . κυρίως από κόμματα , “κοντυλοφόροι”, αγνοοούν…σκοπίμως αυτή την αναμφήριστη και ΜΟΝΑΔΙΚΗ αρχή της επιστήμης της Ιστορίας. Αναγνωρίζουν ως ιστορικό , εκείνον του…Μέλλοντος! Κι αυτό, σύμφωνα με μια τέτοια θεωρία , καταργεί, βέβαια, αυτόματα την ιστορική ιδιότητα , αλλά και τη φερεγγυότητα εκατοντάδων και κορυφαίων τέτοιων συγγραφέων στους αιώνες με πρώτο τον πατέρα της επιστημονικής Ιστορίας Θουκυδίδη, ο οποίος υπήρξε σύγχρονος με τα ιστορικά γεγονότα που κατέγραφε-έκρινε και ουδέποτε συνέγραψε ως…ιστορικός του Μέλλοντος.
Τα ιστορικά γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973,δεν είχαν την τύχη να καταγραφούν και να κριθούν από εκπροσώπους της ιστορικής Δημοσιογραφίας, αλλά από ιστορίζοντες δημοσιογράφους του καθημερινού ρεπορτάζ, ,οι οποίοι ανάλογα με τα αφεντικά που υπηρετούσαν, ως μισθοδοτούμενοι υπάλληλοι, παρουσίαζαν αυτή ή την άλλη εκδοχή. Η σύγχυση, επομένως, ήταν βέβαιη και αναμενόμενη. Κι αυτός είναι ο λόγος που στα κατοπινά χρόνια υπήρξαν έντονες αντιπαραθέσεις ως προς την πραγματική έκθεση εκείνων των γεγονότων, την ύπαρξη ή μη νεκρών, τους στόχους της εξέγερσης και ΚΥΡΙΩΣ τα αποτελέσματά της.
Βεβαίως, εδώ οφείλουμε να σημειώσουμε για τη συμβολή της εμπορικής δημοσιογραφίας στην ιστορική αποτίμηση της εξέγερσης των φοιτητών από τις 15-17 Νοέμβρη 1973, πως ξεχωριστή και καθοριστική υπήρξε η φωτογραφική και κινηματογραφική κάλυψη των σκηνών της σε όλη τη διάρκεια των τριών αυτών ημερών με κορυφαία εκείνη της ισοπέδωσης από το τανκς της Πύλης του Πολυτεχνείου από το φωτορεπόρτερ Αριστοτέλη Σαρρηκώστα και τον Ολλανδού οπερατέρ Άλμπερντ Κουράντ. Πιο πλούσιο, χωρίς όμως τη σκηνή της πτώσης της Πύλης από την εισβολή του τανκς, υπήρξε το υλικό του κινηματογραφιστή Νίκου Βερνίκου που απαθανάτισε τις σκηνές της εξέγερσης από το απέναντι του Πολυτεχνείου ξενοδοχείο Ακροπόλ.
Κρίμα για μια από τις σπουδαιότερες στιγμές της ελληνικής Ιστορίας να μην αποτιμηθούν τότε τα σπουδαία σε πολλά επίπεδα γεγονότα της εξέγερσης των φοιτητών στο Πολυτεχνείο το Νοέμβριο του 1973 από σύγχρονο με εκείνα ιστορικό. ΄Οσα παρουσιάστηκαν , κυρίως, όπως είπαμε , από ιστορίζοντες δημοσιογράφους αργότερα, έστω και κι αν υπήρξαν αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες, οφείλουμε να τα εκτιμήσουμε ως κρίσεις γεγονότων από πρόσωπα μη εχόντων ιστορική ιδιότητα. Δηλαδή, με σκεπτικισμό, επιφύλαξη και αυστηρή κριτική προσέγγιση. Αν κάποια από τα πρόσωπα αυτά υπήρξαν και πρωταγωνιστές σε εκείνη την εξέγερση, οι διηγήσεις και οι κρίσεις τους θα πρέπει να εντάσσονται στην κατηγορία των ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ και επομένως υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο της φερεγγυότητάς τους.
Ο γράφων έζησε τα ιστορικά δρώμενα εκείνων των ημερών. Με προσωπική συμμετοχή. ΄Ομως, λόγω ηλικίας και περισσότερο από έλλειψη ιστορικής εμπειρίας και κρίσης (φοιτητής ακόμα στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό τμήμα) δεν μπορούν οι εκτιμήσεις και οι κρίσεις του σήμερα να έχουν το κύρος και την υπευθυνότητα ενός ώριμου και “εμπειρογνώμονα” ιστορικού.
Με αυτή τη διευκρίνιση θα προχωρήσουμε στην επισήμανση κάποιων σημαντικών και ειδικών πληροφοριών και χαρακτηριστικών εκείνων των γεγονότων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 και στις επακόλουθες επιπτώσεις τους σε άλλα , επίσης κορυφαία, ιστορικά γεγονότα:
- Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών εκείνων των ημερών, καθώς και η συμμετοχή για συμπαράσταση μη οργανωμένου κόσμου, δεν είχαν στόχο την ανατροπή του καθεστώτος. ΄Ηταν διαμαρτυρίες σπουδαστικών απαιτήσεων -αιτημάτων , όπως κι εκείνη των αγροτών από τα Μέγαρα, που έφτασαν στο Πολυτεχνείο με δικά τους καθαρά αγροτικά αιτήματα.
- Το καθεστώς της δικτατορίας και ειδικά οι βασικοί του εκπρόσωποι-εκφραστές , Γ. Παπαδόπουλος, Σ. Παττακός, Ν. Μακαρέζος, Ο.Αγγελής δεν ήθελαν επ΄ ουδενί να υπάρξει δυναμική επέμβαση για την καταστολή της διαμαρτυρίας. Πολύ περισσότερο να κατεβάσουν στρατό και τανκς στους δρόμους. Ετοίμαζαν την “φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος” και περίμεναν να εκτονωθεί η κατάσταση με το χρόνο. Δεν είχαν, επομένως, κανένα εξ αρχής σχέδιο εξουδετέρωσης των φοιτητών.
- Στην αντίθετη πλευρά ,στους “ανταγωνιστές” χουντικούς που καιροφυλακτούσαν να σφετεριστούν αυτοί την εξουσία για συγκεκριμένο σκοπό, πρωτοστατούσαν ο ταξίαρχος , διοικητής της ΕΣΑ , Δ. Ιωαννίδης. Συνεργάτες διέθετε κάποιους, μετρημένους στα δάχτυλα στο τότε ΑΕΔ (Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων) ομοϊδεάτες του αξιωματικούς του Στρατού κυρίως σε επιτελικές θέσεις στο “Πεντάγωνο”(και 2-3 της Αεροπορίας και του Ναυτικού) με καθοριστική επιρροή κυρίως σε διοικητές στρατιωτικών μονάδων. Η ομάδα αυτή ήτα εκείνη που ήθελε, πάση θυσία , να εξελιχθεί η εξέγερση σε αιματοχυσία με την επέμβαση του στρατού.
- Στόχος του Ιωαννίδη ήταν ένας , μοναδικός , αλυσιδωτός και… “ΕΘΝΙΚΟΣ” (!): Η ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ, Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΚΑΙ Η ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Και ο ίδιος και οι συνεργάτες τους γνώριζαν πολύ καλά πως το καθεστώς Παπαδόπουλου εξόρκιζε εξ αρχής τέτοια σχέδια, τα οποία θα σήμαιναν και το τέλος του. Ούτε οι Αμερικανοί ,άλλωστε, στους οποίους έδιναν αναφορά οι πρωτεργάτες της Δικτατορίας του 1967, ήθελαν ένα τέτοια παρανοϊκό εγχείρημα. Η ΄Ενωση, όμως, αυτή Κύπρου- Ελλάδας, που θα επιχειρούσε ο Ιωαννίδης, θα έπρεπε να είναι οριστική και χωρίς τα λάθη του Γρίβα -Διγενή και των εθνικιστών της ΕΟΚΑ. Στα σχέδια της έναρξης και της εξέλιξης αυτής της επιχείρησης, τρία υπήρξαν τα βασικότερα σημεία: α. Η οργάνωση στην Ελλάδα “οχλοκρατικών” ταραχών και αντιστασιακών εκδηλώσεων για την πτώση της πρώτης χούντας. β. Η δολοφονία του προέδρου Μακαρίου στην Κύπρο και γ. Η γενικευμένη σφαγή του τούρκικου πληθυσμού του νησιού (γενοκτονία).
- Οι διαδηλώσεις των φοιτητών και η κατάληψη του Πολυτεχνείου ήταν ” μάνα εξ ουρανού” για τον Ιωαννίδη και την ομάδα του, η οποία συνεδρίαζε και παρακολουθούσε τις εξελίξεις από την Β. Σοφίας στην κλινική ΚΥΑΝΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΣ του γιατρού Αλαζράκη, που ήταν σύζυγος της αδερφής του.
- Η απόφαση που πάρθηκε ήδη από την πρώτη ημέρα της εξέγερσης από την ομάδα Ιωαννίδη ήταν μία και οριστική. Ανάληψη προβοκατόρικων ενεργειών και ταραχών, συντήρηση επεισοδίων εκτός Πολυτεχνείου και η δολοφονία από ελεύθερους σκοπευτές περαστικών στους δρόμους της Αθήνας.
- Το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή αμέσως και οι πρώτοι νεκροί έπεσαν στους δρόμους της Αθήνας ήδη από το βράδυ της 15ης Νοέμβρη και αυξήθηκαν την επομένη. Η είδηση της ύπαρξης νεκρών από τη μια πυροδότησε την οργή και το πείσμα των “Ελεύθερων Πολιορκημένων” στο Πολυτεχνείο και πλέον η εξέγερση παίρνει αντιστασιακή τροπή και διαμαρτυρία κατά του καθεστώτος και από την άλλη ,η ύπαρξη νεκρών πανικοβάλει το καθεστώς Παπαδόπουλου , που αφέθηκε πλέον έρμαιο στις ορέξεις και τα σχέδια του Ιωαννίδη.
- Κύριος ο διοικητής της ΕΣΑ της κατάστασης με “παρακοιμώμενο” τον Ντερτιλή, σχεδιάζουν την εκκένωση του Πολυτεχνείου με τον τρόπο που τελικά έγινε, αλλά την πάση θυσία αποφυγή νεκρών μέσα στο Πολυτεχνείο. Μια τέτοια εξέλιξη θα έφερνε τα αντίθετα και απρόβλεπτα αποτελέσματα. Θα εξερέθιζε τους φοιτητές, θα οδηγούσε στα άκρα την αντίστασή τους και δεν θα ήταν καθόλου απίθανο, οι έγκλειστοι να σπάσουν την ομηρία και να συγκρουστούν σώμα με σώμα με το στρατό και την αστυνομία. Μια τέτοια εξέλιξη ήταν σίγουρο πως θα κατέληγε σε παλλαϊκό και πανελλαδικό συλλαλητήριο απρόβλεπτων πλέον καταστάσεων . Αυτός ήταν και ο λόγος που οι νεκροί των ημερών εκείνων από τους ελεύθερους σκοπευτές ,αλλά και από τα όπλα αστυνομικών, βρέθηκαν στους δρόμους του κέντρου και τις συνοικίες της Αθήνας και όχι μέσα στο Πολυτεχνείο.
- Ο δρόμος για τον διοικητής της Ε.Σ.Α είχε ανοίξει. Στις 25 Νοεμβρίου 1973, ανατρέπει τον Παπαδόπουλο και την κυβέρνησή του και σχηματίζει κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο και πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Φαίδωνα Γκιζίκη.
- Οι προετοιμασίες για την ανατροπή και τη δολοφονία του Μακάριου έχουν ήδη ξεκινήσει από την επομένη τη ανάληψης της εξουσίας από τη νέα Χούντα του Ιωαννίδη και επί μήνες μελετώνται : α. Ο τρόπος εξόντωσης του Μακαρίου .β. η μεθόδευση μετά το θάνατο του προέδρου ης Κυπριακής Δημοκρατίας μιας γενικευμένης εξέγερσης των Τουρκοκυπρίων. γ Ο τρόπος που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια γενικευμένη σφαγή των Τουρκοκυπρίων.
- Στις 2 Ιουλίου 1974 ο Ιωαννίδης συγκαλεί σύσκεψη στο ΑΕΔ για να ανακοινωθεί το σχέδιο της δολοφονίας Μακαρίου, να μοιραστούν οι ρόλοι στους ΄Ελληνες και τους Κύπριους συνεργάτες και να διερευνηθεί ο τρόπος για να προκληθεί η εξέγερση της τουρκοκυπριακής κοινότητας μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Προέδρου της Κύπρου. Στη σύσκεψη, εκτός από τον Ιωαννίδη, συμμετέχουν οι: Γαλατσάνος (αρχηγός Στρατού), Αραπάκης (αρχηγός Ναυτικού), συνταγματάρχης καταδρομών Καμπόκης και οι επικεφαλής και στελέχη ΜΕΟ του ΑΕΔ υποστράτηγος Χανιώτης, ταξίαρχος Πολίτης και ταγματάρχης Παπαδόπουλος. Ο τελευταίος μάλιστα, ο ταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος ( απλή συνωνυμία με το δικτάτορα), παίρνει εντολή την επομένη να φτάσει στην Κύπρο και να συνεργαστεί με τους ντόπιους συνωμότες για την προετοιμασία της δολοφονίας Μακαρίου το συντομότερο.
- Ο Ετζεβίτ στην Τουρκία, πρωθυπουργός της χώρας, πληροφορείται το σχέδιο της γενοκτονίας από το δικτατορικό καθεστώς της Αθήνας μέρες αργότερα. Πιθανότατα ενημερώθηκε από την Αμερικάνικη πρεσβεία, που παρακολουθούσε στενά τον Ιωαννίδη και τους συνεργάτες του. ΄Ηταν “κεραυνός εν αιθρία” τέτοια μακάβρια είδηση για τον Τούρκο πρωθυπουργό, ο οποίος εσπευσμένα, χωρίς σχεδόν καμιά προετοιμασία, αποφασίζει την εισβολή στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974 με τα γνωστά αποτελέσματα.