SCRIPTA MANENT

Σαν σήμερα ο Γιώργος Παπανδρέου φέρνει το 1ο Μνημόνιο από το Καστελόριζο.

 

Γιώργος ΠαπανδρέουΤην Παρασκευή, 23 Απριλίου 2010, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γιώργος Παπανδρέου με φόντο το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοινώνει την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης βάζοντας τη χώρα στον μνημονιακό δρόμο των μέτρων λιτότητας.”

Παραθέτουμε το κείμενο που δημοσιεύσαμε εδώ πριν 6 χρόνια,  τις κρίσιμες, δηλαδή, εκείνες ημέρες, που ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου πήρε την ιστορική απόφαση της προσφυγής της χώρας  στο μηχανισμό στήριξης. Από τότε, συνέβησαν πολλά.  Στο κείμενό μας αυτό, ακόμα και ο πιο κακόπιστος αναγνώστης σήμερα, θα αναγνωρίσει την προσπάθεια του ιστορικού  να απομακρυνθεί από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της   οργής, του φανατισμού, της απόγνωσης και κυρίως των ποικίλων σκοπιμοτήτων των ημερών εκείνων της “φωτιάς”  και να παραμείνει νηφάλιος και αντικειμενικός.  Αν τα κατάφερε ή όχι, θα το κρίνει σήμερα ο ίδιος ο αναγνώστης.

 ΄Οσα προβλέψαμε σ΄αυτό το ιστορικό πια κείμενο πως θα επακολουθήσουν μετά την  καθοριστική απόφαση στο Καστελόριζο του τότε πρωθυπουργού, επαληθεύτηκαν “μέχρι κεραίας”. Προχωρήσαμε σε μια αδρομερή σχεδίαση του “σήμερα” (τότε ακόμα ήταν ένα μακρινό μέλλον), η σύλληψη της οποίας δεν οφείλεται φυσικά ούτε σε μαντικές ικανότητες  ούτε σε προφητικές ιδιότητες. ΄Εγινε με την αποκλειστική στήριξη από τη χρήση των νόμων της  ιστορίας,του εξοπλισμού  και των εργαλείων που οφείλει ο ιστορικός να χρησιμοποιεί στην  επιστήμη του.

Δανειζόμαστε την προτελευταία παράγραφο από το παρατιθέμενο κείμενο ,που αναφέρεται ακριβώς στο θέμα της ικανότητας και του δικαιώματος  της Ιστορίας να  προχωράει ακόμα και σε διακυβεύματα- προβλέψεις  με βάση τις αρχές της ως επστήμη . Γράφαμε τότε:

“Στη χώρα μας τα δραματικά ιστορικά γεγονότα ,που ζούμε σήμερα, εξαιτίας της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής της κατάρρευσης, έχουν ξανασυμβεί και μάλιστα πολλές φορές. Οι αιτίες ήταν πάντα  οι ίδιες γι΄αυτό και τα αποτελέσματα δε διαφέρουν μεταξύ τους ανά εποχή. Γι΄αυτό, παρατηρώντας αυτά ,  γνωρίζουμε από σήμερα πολύ καλά τι θα συμβεί αύριο”.

Οι  κακόπιστοι και οι αστόχαστοι, βέβαια,  θα σπεύσουν πάλι  να υιοθετήσουν την κοινή άποψη πως δεν υπάρχουν αγαθές προαιρέσεις και προθέσεις σ΄αυτό τον κόσμο.΄Ολα υπόκεινται -υπακούουν σε σκοπιμότητες, όπως το συμφέρον, η άκρατη φιλοδοξία, η δημοσιότητα. Δεν υπάρχει με λίγα λόγια “Υπέρβαση” και θεραπεία από τα ανθρώπινα αρρωστήματα. ΄Αρα, κι εμείς εδώ  “ευλογάμε τα γένια μας”.  Αλλά, δεν είναι  έτσι.

Αν  διαβεβαιώσουμε  πως  δεν υπάρχουν πλέον στο γράφοντα  ούτε στο ελάχιστο τέτοιες παθογένειες  οίησης, αλαζονείας,  φιλοδοξίας,  πάλι μόνο τους καλόπιστους και “αγαθούς  τη καρδία” θα πείθαμε. Αλλά, δε θα χαλάσουμε την ουσία του θέματος, για να επαναλαμβάνουμε  τα ίδια  και μάλιστα ως απολογία σε ανόητους, φανατικούς και υπερόπτες.   Scripta manent.

Δε θα κλείσουμε, όμως, αυτό το σχόλιο αν δεν επισημάνουμε το εξής: Καμιά από τις προτάσεις που με ιστορική ευθύνη διατυπώσαμε τότε, δεν υλοποιήθηκε. Οι ψηφοφόροι, η βιομηχανία παραπληροφόρησης , ο κομμματικός κόσμος και ο μηχανισμός της χώρας, ακολούθησαν τη δική τους ανιστόρητη πορεία.  Τα αποτελέσματα, βέβαια,  τα λούστηκαν από κοινού  οι ΄Ελληνες.

 Και το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει τώρα είναι τούτο: Γιατί   η χώρα ανέκαθεν  έχει καταστεί ανδράποδο, υπό συνεχή και   δεινή ομηρία; Η απάντηση είναι απλή και απολύτως κατανοητή. Κι αυτή αντλημένη  από την πλούσια δεξαμενή σοφίας της Ιστορίας

“οι λαοί που δε θυμούνται την ιστορία τους, είναι υποχρεωμένοι να ξαναζήσουν τις δραματικές της στιγμές».

Δε φαίνονται ικανοί από μόνοι τους οι ΄Ελληνες να επεξεργαστούν, να συλλάβουν και να αντιληφθούν απλές και αυτονόητες αλήθειες. Και όχι μόνο ιστορικές. Κι αφού είναι ανίκανοι και συνεχώς, επί αιώνες, “κακοί” και δικαιως απορριπτόμενοι μαθητές, ας αν αναλάβουν οι ξένοι να τους διδάξουν. Τον ζητάει του ΄Ελληνα ο οργανισμός του  το “Γερμανό” . Πάει τελείωσε.

 

ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΚΟΜΑ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑ ΔΝΤ ΕΠΟΧΗ…
25.04.10
 

Με χτεσινό διάγγελμα από το Καστελόριζο ο πρωθυπουργός  Γ. Παπανδρέου, ανακοίνωσε την προσφυγή της χώρας στο λεγόμενο «μηχανισμό στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ».Η απόφαση αυτή, όπως είχαμε πει σε παλιότερα κείμενα μας εδώ, ήταν  αναμενόμενη και σχεδόν μονόδρομος. Το έναυσμα για να προχωρήσει ο πρωθυπουργός στην υποβολή του αιτήματος της ενεργοποίησης του «μηχανισμού στήριξης», δόθηκε από την πρόσφατη εκτίναξη των «spreads» σε ανεξέλεγκτα ύψη και την πρόβλεψη  ότι το έλλειμμα θα ξεπεράσει και το 14%.
Αν η  «λύση» αυτή ήταν η πιο ενδεδειγμένη η όχι, δεν έχει καμιά σημασία για τον απλούστατο λόγο πως, εδώ που είχαν φτάσει τα πράγματα ,δεν υπήρχε άλλη λύση. Βέβαια, η εμπειρία από  τις περισσότερες χώρες που προσέφυγαν στο ΔΝΤ , όπως η Βρετανία, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Τουρκία και τελευταία οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Λετονία, Ρουμανία, Ουκρανία, Ουγγαρία) και πρόσφατα η Ισλανδία, έδειξε πως  η προσφυγή των χωρών σε τέτοιες οικονομικές «λύσεις, είναι κινήσεις απόγνωσης περισσότερο, που ανακουφίζουν βραχυπρόθεσμα, αλλά  σε βάθος χρόνου είναι επώδυνες και γίνονται θηλιά στο λαιμό του εμπλεκομένου. Αλλά και ο νέος «μηχανισμός στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ» που επινόησαν οι ηγέτες στην Ε.Ε, δεν είναι κάτι διαφορετικό στην ουσία του από το ΔΝΤ ,ούτε μπορεί να προσφέρει οριστικές λύσεις  και να απεγκλωβίσει τη χώρα από το θανατερό αγκάλιασμα της χρεοκοπίας. Αντίθετα, όσο  περνάει ο καιρός θα φαίνεται  πως η επιλογή αυτή ναι, μεν ήταν παροδικά αναπόφευκτη, όχι όμως και η πλέον συμφέρουσα μελλοντικά. Θα εμπεδωθεί επίσης σε όσους ακόμα  αρνούνται να το αντιληφθούν πως η εγκληματική πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων της «μεταπολίτευσης» να εδράσουν την  οικονομία της χώρας όχι στους στέρεους πυλώνες μιας ουσιαστικής  ανάπτυξης, αλλά στα πήλινα πόδια του αλόγιστου και συνεχούς δανεισμού, σε συνδυασμό με την πελατειακή αντίληψη της πολιτικής που εφάρμοσαν , ήταν μαθηματικά βέβαιο πως θα οδηγούσαν  τη χώρα εκεί που την οδήγησαν σήμερα.
Τα πράγματα θα γίνονται ακόμα χειρότερα, όταν πολύ σύντομα θα πρέπει, για να χορηγηθούν αυτά τα δάνεια, να εφαρμοστούν απαρέγκλιτα οι όροι που θέτουν οι δανειστές μας για να εκταμιευτεί μέρος αυτού  του δανείου (κατάργηση δώρων-επιδομάτων, μείωση μισθών και στον ιδιωτικό τομέα, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων, απελευθέρωση των απολύσεων κ.α).Τότε, η κατάσταση μάλλον θα ξεφύγει από τον έλεγχο της κυβέρνησης, δοθέντος ότι οι  ΄Ελληνες, οπαδοί των κομμάτων, δεν είναι ούτε Βρετανοί, ούτε Ιρλανδοί. Tι θα γίνει για παράδειγμα με τους «αγρότες»- τρακτεράδες, που θα κληθούν σε λίγο να επιστρέψουν τα 500 εκατομμύρια ευρώ, όπως απαίτησε η Ε.Ε, που τους χάρισε πέρυσι ο τ. υπουργός Χατζηγάκης ; Θα τα γυρίσουν ή θα κατεβάσουν τα πάλι στους δρόμους τα «τανκς»; Και αν γίνει αυτό, με τι «μούτρα» η  κυβέρνηση θα ζητήσει εκταμίευση νέων δανείων από το ΔΝΤ;
Τέλος, όταν οι οπαδοί-πελάτες των κομμάτων  αισθανθούν στο «πετσί» τους την πραγαματική κρίση, που δεν άρχισε ακόμα,όταν πια θα καταλάβουν πως οι πολιτικοί που έστελναν στη βουλή για να τους εξυπηρετούν με δανεικά τα προσωπικά τους μικροσυμφέροντα, δεν έχουν πια «ζεστό» χρήμα να τους ταϊσουν, θα ξεχάσουν εν ριπή οφθαλμού τα ιδεολογήματα των κομμάτων τους και… «ο σώζων εαυτόν, σωθήτω». Το πιθανότερο είναι να μην αφήσουν τίποτα όρθιο, αν μέχρι τότε  έχει μείνει κάτι όρθιο.
Επομένως, ο δρόμος που διάλεξε ο Γ.Παπανδρέου ήταν «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Γι΄αυτό, από δω και μπρος η κυβέρνηση, η όποια κυβέρνηση, δεν μπορεί πια να ασκεί πραγματική εξουσία, αλλά θα έχει ρόλο διαχειριστικό, θα υλοποιεί, δηλαδή, τους όρους της συμφωνίας δανειοδότησης και θα «αναφέρει» στις Βρυξέλες τις …επιτυχίες της.
Το μόνο παρήγορο, βέβαια,(αλλά χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα για την Ελλάδα) είναι πως  αργά ή γρήγορα την τύχη  μας, θα ακολουθήσουν και άλλες υποψήφιες για χρεοκοπία ευρωπαϊκές χώρες. Εφ΄ όσον η Ε.Ε δεν ασκεί ούτε παράγει  ενιαία οικονομική και χρηματοοικονομική πολιτική ,αλλά ούτε ουσιαστική αλληλεγγύη και κατανόηση έχει αναπτυχθεί μεταξύ των εταίρων, το βέβαιο είναι πως το μέλλον δεν είναι καθόλου ρόδινο για την ενότητα της.  Εν όσω στην Κοινότητα θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να διογκώνονται οι εθνικιστικές υστερίες και οι εθνικοί εγωισμοί, όπως συμβαίνει σήμερα, μια και η Ευρώπη δεν είναι, όπως θα έπρεπε, ένα ενιαίο έθνος, με μια κυβέρνηση, ένα ταμείο και μια ενιαία πολιτική, πολύ σύντομα η «αυτοκρατορία» θα καταρρεύσει ή (το ευκταίο)θα αναγκαστεί από την ανάγκη ,να ενώσει ουσιαστικά και πραγματικά τους λαούς της λεγόμενης γηραιάς Ηπείρου.
Επομένως, επαναλαμβάνουμε, αφού τα πράγματα είχαν πάρει τη δική τους ανεξέλεγκτη πορεία ,η απόφαση του πρωθυπουργού για ενεργοποίηση του «μηχανισμού  ΝΔΤ-ΕΕ»,ναι μεν θα προσφέρει προσωρινή ανακούφιση ,δε θα λύσει όμως σε καμιά περίπτωση το οικονομικό πρόβλημα της χώρας, το οποίο μαζί με το πολιτικό και το κοινωνικό, έχουν τεράστια ελλείμματα και οσημέραι θα παίρνουν διαστάσεις και επικινδυνότητα παγόβουνου.
΄Υστερα απ΄όλα αυτά, εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς.: Δηλαδή, λες πως η χώρα είναι χαμένη «από χέρι»; Η κατάσταση είναι 100% μη αναστρέψιμη; Δεν υπάρχει περίπτωση οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ανάκαμψης της Ελλάδας; Υπό αυτές τις προϋποθέσεις και σε αυτό το δρόμο που βαδίζει η χώρα, ΟΧΙ!  Αλλά, όπως συνέβη και με τη «λύση»-μονόδρομος της προσφυγής στο ΔΝΤ-ΕΕ , έτσι αυτή τη στιγμή, κατά τη γνώμη μας, η πραγματική λύση-σωτηρία της Ελλάδας ,είναι πάλι μονόδρομος και περιλαμβάνει  τις ακόλουθες στάσεις:
1. Ανάληψη της ευθύνης διακυβέρνησης της χώρας από οικουμενική κυβέρνηση, όπως είπαμε και παλιότερα, η σύσταση της οποίας θα είναι ολοκληρωτικά εξωκοινοβουλευτική από πρόσωπα άφθαρτα και εγνωσμένου κύρους .Αρμόδιος να κινήσει αυτή τη διαδικασία, που είναι καθ΄όλα συνταγματική, αφού η χώρα βρίσκεται στον «έσχατο κίνδυνο», είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δυστυχώς, ο Κάρολος Παπούλιας αποδείχτηκε κατώτερος των περιστάσεων και είναι ο πρώτος, που θα πρέπει να τιμωρηθεί για «έσχατη προδοσία» και να οδηγηθεί στις φυλακές ΄Αρα, ο μόνος που απομένει και θα μπορούσε αυτή τη στιγμή να πραγματοποιήσει μέσα στα πλαίσια του Συντάγματος αυτό το ,«εκ των ων ουκ άνευ», πρώτο βήμα της σωτηρίας της χώρας, είναι ο Γ. Παπανδρέου. Αν δεν το κάνει, θα είναι κι αυτός πολύ γρήγορα υπόδικος,  μαζί με το συνάδελφό του Κώστα Καραμανλή.
2.Με την ανάληψη των καθηκόντων της η νέα κυβέρνηση θα αναλάβει το μέγα ζήτημα της «κάθαρσης» με την τιμωρία ΟΛΩΝ εκείνων που οδήγησαν τη χώρα, εδώ που την οδήγησαν. Την απαγγελία κατηγοριών και τη διεκπεραίωση της δικαστικής διαδικασίας θα πρέπει να αναλάβουν έντιμοι δικαστές ,με έξωθεν καλή μαρτυρία και καλή νομική παιδεία. Βέβαια, όπως και άλλες φορές  έχουμε υποστηρίξει εδώ (δες στο τέλος παράθεση του σχετικού κειμένου), απόλυτα υπεύθυνοι για τον όλεθρο της χώρας είναι οι πελάτες-ψηφοφόροι των ελληνικών κομμάτων, που επέλεγαν τόσα χρόνια εκείνους που με τους χειρισμούς τους υπέγραψαν την καταδίκη της χώρας. Επειδή, όμως είναι εκ των πραγμάτων αδύνατον να τιμωρήσει κανείς το 70% σχεδόν του ελληνικού λαού (ούτως ή άλλως, η δεινή πενία που θα τους ζώσει σε λίγο θα είναι η δικαιότερη τιμωρία τους), η παραπομπή και η τιμωρία των ενόχων θα είναι συμβολική- σωφρονιστική. Τέτοια πρόσωπα, που πέρα από τη συμβολική σημασία της καταδίκης τους ,έχουν και πραγματικές-ουσιαστικές ευθύνες για την χρεοκοπία της χώρας, τις οποίες προβλέπει το ελληνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο για να καταστεί κάποιος υπόδικος, να δικαστεί και να τιμωρηθεί, είναι: α.Ο Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος αποδείχτηκε τόσο «λίγος» ,για να αναλάβει, ως όφειλε, πραγματικά σωτήριες πρωτοβουλίες για τη χώρα. β. Οι δύο τελευταίοι ανώτατοι δικαστικοί  λειτουργοί, ο Ρ. Κεδίκογλου τ. πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο  Γ. Σανιδάς, τ. εισαγγελέας του ίδιου ανώτατου δικαστηρίου, οι οποίοι, ενώ διαπίστωναν καθημερινά την καθοδική πορεία της χώρας, όχι μόνο αδράνησαν και δεν κίνησαν καμιά διαδικασία για την τιμωρία των υπαιτίων, αλλά οι ίδιοι  κάλυπταν και απάλλασσαν, με τις ενέργειες και τα λόγια  τους, τους ενόχους . γ. Οι πολιτικοί που στην τελευταία θητεία τους ,ως μέλη της κυβέρνησης, υπερφόρτωσαν με δάνεια τη χώρα (μέχρι το 2006 το ελληνικό δημόσιο δανειζόταν  7 δις ευρώ το χρόνο. Από κει και μετά για 2-3 χρόνια δανειζόταν 17 δισ το χρόνο!)  και όταν είδαν πως το σκάφος πήρε την επικίνδυνη κλίση για να βυθιστεί, το εγκατέλειψαν άρον -άρον. Υπεύθυνοι γι αυτά τα οικονομικά (και όχι μόνο) εγκλήματα είναι ο τ. πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής ,ο «παρακοιμώμενός» του Π. Παυλόπουλος, οι υπουργοί Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης και Ι. Παπαθανασίου και τέλος ο  Β. Πολύδωρας (ο βασικός υπεύθυνος για την καταστροφή της χώρας από τις πυρκαγιές του 2007 στις οποίες κάηκαν ζωντανοί πολίτες και γονείς με μικρά παιδιά).δ.΄Ολοι εκείνοι,οι οποίοι ως αρμόδιοι φορείς της δημόσιας κρατικής εξουσίας, ως προϊστάμενοι ή υπάλληλοι (στατιστική υπηρεσία, γενικό λογιστήριο, τράπεζα Ελλάδος κ,α) όχι μόνο δεν ανακοίνωναν-κατήγγειλαν, όπως είχαν υποχρέωση τα στοιχεία εκείνα που έδειχναν την πραγματική κατάσταση και τα μεγέθη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, αλλά πρωταγωνιστούσαν στην απόκρυψη και την αλλοίωσή τους. ε. Δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, εταιρείες και οργανισμοί που τα τελευταία χρόνια έχουν εμπλακεί σε σοβαρά οικονομικά σκάνδαλα (εξοπλισμοί, Ζίμενς, σιδηρόδρομοι, ομόλογα ταμείων κα).
3.Παραμονή της χώρας στην Ε.Ε, αλλά έξοδός της από την ευρωζώνη, στην οποίαν κακήν κακώς την ενέταξε  ο Κ.Σημίτης με τις γνωστές αλχημείες και τις  παραποιήσεις στοιχείων.  Στη συνέχεια, να ακολουθήσει  υποτίμηση του εθνικού μας νομίσματος κατά 35-40%.Η υποτίμηση αυτή είναι σίγουρο πως θα βοηθήσει αποτελεσματικά το εμπορικό ισοζύγιο, αφού θα μπορούσαν έτσι να αυξηθούν και οι εξαγωγές προϊόντων και εισροή «ζεστού» χρήματος να γίνει  από τον τουρισμό. Παράλληλο βήμα θα πρέπει να είναι και η αναστολή-κατάργηση κάθε εξοπλιστικού προγράμματος και η προσέγγιση με κάθε τρόπο της Τουρκίας, πρωτίστως με την υποχώρηση, ως προς την προσφυγή στο Διεθνές δικαστήριο για την οριστική λύση των εκκρεμοτήτων που ταλανίζουν τις σχέσεις των δύο χειρών. Στο σημείο αυτό θα ήταν επίσης  εφικτή, η διερεύνηση  του ενδεχομένου αναδιάρθρωσης ή αναδιαπραγμάτευσης του χρέους  σε συνδυασμό με την προσφυγή της χώρας στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές δικαστήριο κατά των πάσης φύσεως κερδοσκόπων, που έπαιξαν εμφανώς παράνομα παιχνίδια σε βάρος της οικονομίας της χώρας με την απαίτηση καταβολής σοβαρής οικονομικής αποζημίωσης.
Κάποιοι, άριστοι κατά τα άλλα οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι, εισβάλλοντας στα «εδάφη» της Ιστορίας, αποφάνθηκαν πως «η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα». Χαζομάρες. Η Ιστορία  επαναλαμβάνεται αυθεντικά, γιατί υπακούει σε σταθερούς νόμους, τόσο μάλιστα σταθερούς, όσο και οι φυσικοί. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με  …μεταφυσικές ή άλλες ερμηνείες Η εξήγησή του φαινομένου είναι απλή, όπως απλή είναι και η «γλώσσα»,που αρθρώνει γενικά η Ιστορία. ΄Εχει, λοιπόν, απαρασάλευτους νόμους, επειδή την ιστορία τη «γράφουν»-δημιουργούν οι άνθρωποι. Και οι άνθρωποι, όλων των εποχών και των πολιτισμών, επειδή έχουν από τη φύση την ίδια οργανική και διανοητική-πνευματική υπόσταση και σύσταση, παράγουν ίδιες συμπεριφορές. ΄Οσο και αν διαφοροποιούνται  σε επίπεδα πολιτισμών (ανώτεροι-κατώτεροι), τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει ριζικά τις συμπεριφορές τους, γιατί αυτές είναι επιγεννήματα ίδιων νοητικών διεργασιών, αφού ίδιος είναι ο ΝΟΥΣ του ανθρώπου ανέκαθεν και ο ίδιος θα είναι  εσαεί.
Παρακολουθώντας ο ιστορικός με επιμέλεια και διορατικότητα  τα «ιστορικά δρώμενα» των ανθρώπων στις διάφορες εποχές, αλλά ιδιαίτερα της δικής του, ανακαλύπτει στην αρχή έκπληκτος και μετά καταχαρούμενος πως πάντα τα ίδια πράγματα συμβαίνουν  σε αυτόν τον κόσμο και «ουδέν καινόν υπό τον ήλιον». Αυτή η διαπίστωση είναι ένα πολυεργαλείο στα χέρια του ιστορικού, γιατί πολύ εύκολα του παρέχει τη δυνατότητα να  μπορεί να αποφανθεί για το μέλλον, παρατηρώντας το παρελθόν, χωρίς να χρειάζεται να είναι ούτε προφήτης ούτε μελλοντολόγος Γνωρίζει πως, αν αυτές οι συγκεκριμένες αιτίες επέφεραν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, το ίδιο αποτέλεσμα θα παράγεται πάντα, όσο εμφανίζονται και επενεργούν οι ίδιες αιτίες. Θα αλλάζουν τα πρόσωπα ,οι εποχές ,οι τόποι, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο ,κάποτε τόσο ίδιο, που είναι δύσκολο κανείςνα διακρίνει ουσιαστική  διαφορά  .
Στη χώρα μας τα δραματικά ιστορικά γεγονότα ,που ζούμε σήμερα, εξαιτίας της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής της κατάρρευσης, έχουν ξανασυμβεί και μάλιστα πολλές φορές. Οι αιτίες ήταν πάντα  οι ίδιες γι΄αυτό και τα αποτελέσματα δε διαφέρουν μεταξύ τους ανά εποχή. Γι΄αυτό, παρατηρώντας αυτά ,  γνωρίζουμε από σήμερα πολύ καλά τι θα συμβεί αύριο.
Μια σοφή ρήση   λέει πως «οι λαοί που δε θυμούνται την ιστορία τους, είναι υποχρεωμένοι να ξαναζήσουν τις δραματικές της στιγμές».Στο χέρι μας, όμως, είναι να μη ξαναζήσουμε ΠΑΛΙ τραγωδίες. Αυτή η χώρα είναι όμορφη παρ΄όλες τις ταλαιπωρίες,που έχει υποστεί και έχει πολλούς που την αγαπούν ακόμα.