Η αινιγματική αμηχανία του Ομπάμα
Αμήχανος, απρόθυμος, ή απλά συνετός; Αυτό είναι το «αίνιγμα» αναφορικά με την εξωτερική πολιτική Ομπάμα στα «καυτά» μέτωπα του πλανήτη, Ουκρανία, Συρία, Ιράκ.
Τα «γεράκια» της Ουάσιγκτον, κι όχι μόνο, θεωρούν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος απλώς δεν έχει τα κότσια να κάνει πόλεμο. Τον θεωρούν υπέρ το δέον εγκρατή και ότι με τη στάση του παραχωρεί έδαφος για τη δημιουργία τετελεσμένων, όπως η επέλαση των σουνιτών τζιχαντιστών στο Ιράκ.
Πεποίθηση που απλώς ενισχύεται μετά τις δηλώσεις του την Πέμπτη το βράδυ ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη στρατηγική για πιθανή στρατιωτική επέμβαση στη Συρία κατά του Ισλαμικού Κράτους και άρα δεν επίκεινται αεροπορικές επιδρομές στο άμεσο μέλλον.
Επίσης, ο πρόεδρος, πάντα σύμφωνα με τους επικριτές του, επιδεικνύει μια εξαιρετική έλλειψη διορατικότητας: μόλις μερικούς μήνες πριν, σε συνέντευξή του προς το περιοδικό «New Yorker», είχε δηλώσει ότι το «να συγκρίνουμε το Ισλαμικό Κράτος με την Αλ Κάιντα είναι σαν να συγκρίνουμε μια ασήμαντη πανεπιστημιακή ομάδα μπάσκετ με μια ομάδα του ΝΒΑ».
Κι όμως, η οργάνωση αυτή τον ανάγκασε να δώσει εντολή στα αμερικανικά αεροσκάφη να βομβαρδίσουν στόχους στο Ιράκ, κάτι που δεν είχε κάνει όταν το καθεστώς Ασαντ χρησιμοποίησε χημικά εναντίον του λαού του – την υποτιθεμένη «κόκκινη γραμμή» την οποία, αν περνούσε το καθεστώς, θα ηχούσαν τα τύμπανα του πολέμου.
Οπως επισημαίνει ο Σάμιουελ Μπράναν, εμπειρογνώμων σε θέματα ασφαλείας στη δεξαμενή σκέψης του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών (CSIS) στην Ουάσιγκτον, αυτή η διστακτική του στάση προκαλεί αντιδράσεις στην αμερικανική πολιτική σκηνή. «Νομίζω ότι ο Ομπάμα βρίσκεται σε αδύναμη θέση. Υπάρχει μια συνεχώς αυξανόμενη δυσαρέσκεια τόσο στους Δημοκρατικούς όσο και στους Ρεπουμπλικάνους για το πώς χειρίζεται θέματα εξωτερικής πολιτικής».
Δυσαρέσκεια
Σε ό,τι αφορά στους Δημοκρατικούς, η δυσαρέσκεια αυτή προέρχεται από πολύ υψηλά, όπως από την πρώην υπουργό Εξωτερικών του και πιθανή υποψήφια για το προεδρικό χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος για τις εκλογές του 2016, Χίλαρι Κλίντον. Η Κλίντον χαρακτήρισε «αποτυχημένη» την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στη Συρία, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση Ομπάμα θα έπρεπε να είχε λάβει απόφαση να επέμβει στη χώρα αμέσως μόλις ξέσπασε ο εμφύλιος.
Βέβαια, η Κλίντον πάντοτε υπήρξε περισσότερο «γεράκι» στην εξωτερική πολιτική από τον Ομπάμα, ωστόσο, τα σχόλιά της είναι ενδεικτικά του «μουδιασμένου» κλίματος που επικρατεί στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών για την εξωτερική πολιτική Ομπάμα.
Οι δε Ρεπουμπλικάνοι, που ποτέ δεν έκρυψαν την πολεμοχαρή φύση τους, επικρίνουν ανοιχτά τον Ομπάμα, θεωρώντας πως η αρχική του άρνηση να εμπλακεί στη συριακή κρίση βοήθησε στην επικράτηση του ISIS στο Ιράκ, ενώ και στη Λιβύη η αποστασιοποίηση των ΗΠΑ από τις εξελίξεις στη «μετα-κανταφική» εποχή άνοιξε τον δρόμο σε επικείμενη διχοτόμηση της χώρας.
Του ζητούν λοιπόν επίμονα βομβαρδισμούς, όχι μόνο στο Ιράκ, αλλά και στη Συρία, ενώ κορυφαίο τους στελέχος, ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, δεν δίστασε να τον χαρακτηρίσει «πεισματάρη, αποστασιοποιημένο και με ψευδαισθήσεις».
Αλλά και οι Αμερικανοί δεν φαίνονται ικανοποιημένοι, με το 60% των ερωτηθέντων να δηλώνει δυσαρεστημένο από την εξωτερική πολιτική του προέδρου τους.
Οι σύμμαχοί του, ωστόσο, επισημαίνουν πως η στάση του δεν είναι λανθασμένη, εξάλλου εκλέχτηκε για πρώτη φορά πρόεδρος με την υπόσχεση να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από το Ιράκ και σταδιακά από το Αφγανιστάν.
Ο ίδιος, σε πρόσφατη συνέντευξή του, ξεκαθάρισε ότι θα αναμείξει την Αμερική βαθύτερα στα πράγματα της Μέσης Ανατολής μόνο εάν οι διάφορες κοινότητες συμφωνήσουν σε μία πολιτική περιεκτική που δεν θα βασίζεται στη λογική νικητών και ηττημένων.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Απέκλεισε στρατιωτική δράση κατά της Ρωσίας και παίζει το χαρτί των κυρώσεων
Στο «μέτωπο» της Ουκρανίας το κλίμα μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας είναι ψυχροπολεμικό, με σκληρές δηλώσεις να εκτοξεύονται εκατέρωθεν. Βέβαια ο Αμερικανός πρόεδρος απέκλεισε χθες το ενδεχόμενο να αναληφθεί στρατιωτική δράση εναντίον της Ρωσίας λόγω των ενεργειών της στην Ουκρανία, ενώ απέφυγε να κάνει λόγο περί «εισβολής» της Ρωσίας.
Από την αρχή, εξάλλου, χρησιμοποίησε το εργαλείο των κυρώσεων ως μοχλό πίεσης στη Ρωσία, πολιτική που βρίσκει σύμφωνους πολλούς στην Ουάσινγκτον (σε αντίθεση με τη στάση που κρατάει για τη Συρία), καθώς θεωρούν ότι η σταδιακή ενίσχυση των εμπορικών κυρώσεων, με την παράλληλη αποφυγή τη στρατιωτική κλιμάκωση που θα εξόργιζε τους ανήσυχους Ευρωπαίους συμμάχους της Ουάσιγκτον, είναι μια σωστή προσέγγιση της κρίσης σχέσεων με τη Ρωσία που σταδιακά θα την απομονώσει πλήρως.
Παράλληλα, ωστόσο, ο πρόεδρος Ομπάμα επιδεικνύει μια αλαζονεία ή άγνοια κατ’ άλλους, όταν υποτιμάει (με συνέντευξή του στο «Economist») τη Ρωσία, λέγοντας πως «δεν κατασκευάζει τίποτα»: «Η Ρωσία δεν μετράει. Οι μετανάστες δεν τρέχουν στη Μόσχα για να βρουν την τύχη τους. Το προσδόκιμο ζωής στη Ρωσία για τον ανδρικό πληθυσμό είναι 60 χρόνια… Ο πληθυσμός της συρρικνώνεται. Και έτσι πρέπει να απαντήσουμε με αποφασιστικότητα στις περιφερειακές προκλήσεις που θέτει η Ρωσία», είπε στο περιοδικό.
Ο αμερικανικός στόχος να απεικονιστεί η Ρωσία ως αδύναμη και άνευ σημασίας είναι, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, να χαλαρώσουν οι δεσμοί συνεργασίας της με την ΕΕ και την Κίνα κυρίως στον ενεργειακό τομέα.