Η ειρήνη ως εργαλείο ισχύος
Πραγματική ειρήνη ή στρατηγική αναχαίτισης;
Η ανακοίνωση του σχεδίου των 20 σημείων του προέδρου των ΗΠΑ για τη Γάζα ήρθε να παρουσιάσει –τουλάχιστον επικοινωνιακά– μια «νέα αρχή» στην πιο αιματηρή σύγκρουση της σύγχρονης εποχής. Ωστόσο, πίσω από τις λέξεις «ανακωχή», «ανθρωπιστική βοήθεια», «ανασυγκρότηση» και «πολιτική λύση» κρύβεται, όπως πάντα, μια γεωπολιτική μηχανική ψυχρού υπολογισμού.
Το σχέδιο παρουσιάζεται ως «οδικός χάρτης ειρήνης» — μα στην πραγματικότητα είναι το προσχέδιο της αμερικανικής στρατηγικής επανόδου στη Μέση Ανατολή μετά από δεκαετίες αποτυχημένων «ειρηνευτικών» πρωτοβουλιών. Πρόκειται για μια μελετημένη προσπάθεια αναχαίτισης του Ιράν, ελέγχου του Ισραήλ και επαναφοράς της αμερικανικής επιρροής στον αραβικό κόσμο, που είχε τα τελευταία χρόνια περάσει στα χέρια της Ρωσίας και της Κίνας.
1. Οι ΗΠΑ ως “εγγυητής” της ειρήνης
Η Ουάσιγκτον επιχειρεί να αναλάβει ξανά τον ρόλο του «διαιτητή» μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Όμως, η ίδια υπήρξε επί δεκαετίες ο μεγαλύτερος χρηματοδότης και πολιτικός προστάτης του Ισραήλ. Το σχέδιο επομένως δεν μπορεί να είναι ουδέτερο — φέρει το στίγμα του γεωπολιτικού ρεαλισμού, όχι της δικαιοσύνης.
2. Η “ανθρωπιστική” πρόσοψη
Σημεία όπως η αποκατάσταση των νοσοκομείων, η παροχή τροφίμων και η προσωρινή διοίκηση της Γάζας από διεθνή αρχή, αποσκοπούν στο να παρουσιάσουν μια εικόνα “συμμετοχικής ειρήνης”. Πίσω από αυτήν όμως κρύβεται ο πυρήνας του σχεδίου: η πλήρης αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας, χωρίς ουσιαστικές εγγυήσεις για τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
3. Η “Παλαιστινιακή Αρχή” ως όχημα
Η επιστροφή της Παλαιστινιακής Αρχής (υπό τον Μαχμούντ Αμπάς) στη διοίκηση της Γάζας δείχνει πως οι ΗΠΑ επιθυμούν έναν «πειθαρχημένο» συνομιλητή, όχι μια νέα γενιά ηγεσίας. Είναι μια επιστροφή στο μοντέλο του Όσλο — δηλαδή σε ένα “κράτος-σκιά” χωρίς κυριαρχία, χωρίς στρατό, χωρίς έλεγχο συνόρων.
4. Οι Ισραηλινές εγγυήσεις
Το σχέδιο, για πρώτη φορά, περιλαμβάνει ρητή αναφορά σε “όρια της στρατιωτικής δράσης” του Ισραήλ. Είναι μια έμμεση αναγνώριση ότι η διεθνής κατακραυγή για τη γενοκτονία στη Γάζα έχει φτάσει σε σημείο κρίσιμο. Ωστόσο, οι “εγγυήσεις” αυτές δεν έχουν νομική ισχύ — αποτελούν πολιτικές δεσμεύσεις χωρίς μηχανισμό επιβολής.
5. Το διεθνές παρασκήνιο
Το σχέδιο των 20 σημείων αποτελεί απάντηση όχι μόνο στο αίμα της Γάζας, αλλά και στη διείσδυση Κίνας και Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ επιχειρούν να κλείσουν την “τρύπα” που άφησαν οι αποτυχίες τους στο Ιράκ, τη Συρία και το Αφγανιστάν. Η ειρήνη στη Γάζα είναι, στην ουσία, η νέα βιτρίνα ενός παλιού δόγματος: ελέγχω μέσω “ειρήνης”.
Ποιες θα είναι οι εξελίξεις
-
Το Ισραήλ θα αποδεχθεί μερικώς το σχέδιο, επιδιώκοντας να παραμείνει κυρίαρχο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
-
Η Χαμάς θα το απορρίψει, θεωρώντας το “σχέδιο αφοπλισμού και υποταγής”.
-
Οι αραβικές χώρες θα το στηρίξουν διακριτικά, προσβλέποντας σε αμερικανικά ανταλλάγματα και οικονομική ενίσχυση.
-
Η Ευρώπη θα ακολουθήσει χωρίς ουσιαστικό ρόλο.
-
Η Ρωσία και η Κίνα θα επιχειρήσουν να εμφανιστούν ως οι “αντίπαλοι ειρηνοποιοί”, προσφέροντας δική τους “λύση” με λιγότερη υποκρισία.
Το τελικό διακύβευμα
Η ειρήνη στη Γάζα δεν θα έρθει μέσα από “20 σημεία”, αλλά μέσα από μια ηθική μεταστροφή της διεθνούς πολιτικής.
Όσο η δικαιοσύνη παραμένει εξόριστη και η αλήθεια υποταγμένη στην ισχύ των όπλων, κάθε “ειρηνευτικό σχέδιο” θα είναι απλώς μια αναπνοή πριν από την επόμενη σφαγή.
Η Γάζα είναι ο καθρέφτης της εποχής μας: εκεί δοκιμάζεται η ανθρωπότητα. Και μέχρι στιγμής, αποτυγχάνει.
Η Διοτίμα
Για το Homo-Naturalis.gr
(30 Σεπτεμβρίου 2025)