Θα ορίζαμε το Μεταμοντερνισμό ως το “αντώνυμο” του κομφορμισμού, της απολυτότητας και της αυθεντίας . Ο όρος επινοήθηκε αρχικά (και κυρίως) για την τέχνη ( λογοτεχνία, ζωγραφική, μουσική, αρχιτεκτονική), τη φιλοσοφία και την πολιτική.
Σήμερα, έχει επεκταθεί…επί παντός επιστητού. ΄Οποιος δεν ακολουθεί νόρμες, κανόνες, αρχές , σταθερά σημεία που έχουν “άνωθεν” επιβληθεί και καθιερωθεί, εκείνος που αρνείται και προδίδει σήμερα ό,τι λάτρευε χτες, είναι ο μεταμοντέρνος!
Οι εγκυκλοπαίδειες και τα λεξικά (σ.σ. όσο μακριά μένει κανείς από τη στερεοτυπική τους γνώση και την αναφορά πάντα στην καθιερωμένη ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ άποψη, τόσο καλύτερα για αυτόν), αναφέρουν πως “ο όρος εμφανίστηκε για πρώτη φορά γύρω στη δεκαετία του 1870 και το 1914. Ο J.M Thompson χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει τις αλλαγές στη διάθεση και τις απόψεις επάνω στην κριτική της θρησκείας. (ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ),
Ο όρος μπορεί να έχει αναγωγή σε αυτή την εποχή, αλλά η σημασία του πάει πολύ πίσω. Και πάλι στην ελληνική αρχαιότητα . Οι πρώτοι εισηγούμενοι και διδάξαντες το μεταμοντερνισμό, υπήρξαν οι σοφιστές. Είναι οι πλάνητες διδάσκαλοι, τους οποίους ο Πλάτων θεωρούσε … λαοπλάνους, αγύρτες και κόλακες! (σ.σ. άρα, και μόνο, αν χαρακτηρίζει έτσι τους σοφιστές, ο δημιουργός του υπεράνθρωπου Σωκράτη και εφευρέτης της ιδεατής διδασκαλίας του, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε πως πρόκειται για αξιόλογους σοφούς). Με τις ιδέες τους , οι αρχαίοι αυτοί μεταμοντέρνοι-μεταμοντερνιστές φιλόσοφοι, πρώτοι αμφισβήτησαν τις καθιερωμένες αλήθειες, τις ιδέες και τις αξίες και εξήραν τον σκεπτικισμό, τη διαλεκτική (επιχειρηματολογία) και την υποκειμενική αλήθεια.
Στη ζωή, δύο αλήθειες είναι οι μόνες σίγουρες από καταβολής κόσμου. Ο θάνατος και η αλλαγή («τα πάντα ρει»). Μπορεί να υπάρχουν και δεκάδες άλλες , ασύλληπτες ,όμως, με τις δικές μας διανοητικές και τις προσλαμβάνουσες ικανότητές . Επομένως, σταθερές, γρανιτένιες, άλλες αλήθειες, αποκλείεται να υπάρχουν, μας διδάσκει η πανανθρώπινη εμπειρία αιώνων.
Ο μεταμοντερνισμός , επομένως, είναι γέννημα , αυτής, ακριβώς , της παραδοχής, της αδυναμίας ,της ανικανότητας του ανθρώπινου νου να αντιληφθεί και να ερμηνεύσει το μυστήριο της ζωής και του περιβάλλοντος κόσμο. Με τη σειρά του, αυτό σημαίνει πως δεν αποκλείεται , “ΝΟΥΣ”, “ΔΙΑΝΟΙΑ”, που δεν έχουν τις ανθρώπινες προδιαγραφές, αλλά ισχυρότερες και με περισσότερες αντιληπτικές -ερμηνευτικές ικανότητες από τις δικές μας, να μπορούν να συλλάβουν και να ερμηνεύσουν τα…ασύλληπτα και ανερμήνευτα από μας.
Η παραπάνω διαπίστωση ,όμως ,δεν αλλάζει κάτι στο…δράμα της ανικανότητας του ανθρώπινου ΝΟΥ να μη διαθέτει άλλες εναλλακτικές λύσεις και άρα να αποδέχεται και να ερμηνεύει τον κόσμο με ΜΗ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ. Η υποκειμενικότητα, επομένως , της αλήθειας είναι σύμφυτη με την ιδιότητα του ανθρώπου, ως ον που ζει σε αυτό τον πλανήτη και είναι φορέας συγκεκριμένου μοντέλου ζωής.
Αν κάτι βοηθάει αυτή την έλλειψη, είναι η άλλη πραγματικότητα πως οι υποκειμενικές αλήθειες, ως μη αντικειμενικές και σταθερές, υπόκεινται κι αυτές σε αλλαγές, τροποποίηση, απόρριψη και εμφάνιση νέων. Είναι και αυτή η συμπεριφορά της ζωής σαν τη δαρβινική θεωρία για την εξέλιξη των ειδών. Τίποτα σήμερα από τα είδη στη γη , δε φαίνεται να έχει τη “μορφή” που είχε αρχικά. Κι αν μένει κάτι σταθερό, είναι μόνο ο πυρήνας του.
Να το διατυπώσουμε αλλιώς. Είναι σαν ο θεός, αν υπάρχει, ως ασύλληπτη και ακατανόητη οντότητα, να μη θέλει «για το καλό μας» να ξέρουμε περισσότερες αλήθειες. Σαν να μας προγραμμάτισε ο σκληρός μας δίσκος να μπορεί να καταγράφει και να αποθηκεύει συγκεκριμένο όγκο δεδομένων .Κι από κει και πέρα, αν τον φορτώσεις με περισσότερα ,πέρα από τη “μνήμη” , που διαθέτει ή στα πετάει έξω ή…τρελαίνεται, παύει να λειτουργεί και να έχει τη χρησιμότητα ενός…σκληρού δίσκου.
Φαντάζεται κανείς, να είχαμε τη διανοητική ικανότητα να συλλάβουμε την έννοια του θεού; Θα είχαμε όλοι καβαλήσει τα…κάγκελα. ΄Η , να ήξερες τί ακριβώς πρόκειται να σου συμβεί το αμέσως επόμενο λεπτό; Θα είχε χάσει πια η ζωή την ουσία και την ομορφιά της, για να χαρακτηρίζεται ως ανθρώπινη και φυσιολογική. Μας φτάνουν, άρα , για να είμαστε ασφαλείς και φυσιολογικοί ,δυο μόνιμες σταθερές και αναλλοίωτες αλήθειες ,όπως τις αναφέραμε. Ο θάνατος, και οι αλλαγή.
Η καθολικότητα της αποδοχής αυτών των δύο αληθειών δεν είναι απλώς ενισχυτική, αλλά καθοριστική συμβολή στο χαρακτηρισμό τους, ως αναμφήριστες και απαρασάλευτες αλήθειες. Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει πως δε θα φτάσει η ημέρα που θα πεθάνει. Εκτός αν είναι ανόητος. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως θα μείνει ίδιος και απαράλλακτος σε όλη του τη ζωή, χωρίς αλλαγές και ανατροπές στο σώμα, το νου, την πορεία της προσωπικής του ζωής.
Παρ΄όλα αυτά , υπάρχει και μια τρίτη αλήθεια, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως απαρασάλευτη -ακατάλυτη και έχουσα το κύρος και την αποδειξιμότητα των δύο πρώτων. Κι αν δεν την αναφέραμε μαζί τους , είναι γιατί αναγνωρίζουμε πως δεν τη διακρίνει και η καθολικότητα. Κάποιοι θα την αμφισβητήσουν με την άνεση που δεν έχουν, όμως, για τις δύο πρώτες.
Πρόκειται για την αλήθεια της Φύσης. Κάθε επιμέρους αλήθεια, η υποκειμενική, δοκιμάζεται ή οφείλουμε να τη δοκιμάζουμε, αν διαθέτει ταύτιση, συμβατότητα και ανταπόκριση με τους φυσικούς νόμους. Αν, δηλαδή, το ζητούμενο διασφαλίζει ,”έξωθεν” μη ανθρώπινη ,άρα πεπερασμένη εγκυρότητα και έγκριση.
Κι αυτό, γιατί υπάρχει μια άλλη, δύσκολα καταρριπτόμενη αρχή, με το βάρος της πείρας της ηλικίας του κόσμου, που αποφαίνεται πως ό, τι δεν είναι φυσικό, δεν είναι και αληθινό . Το αφύσικο είναι και ανήθικο και παράλογο. Και αντίθετα, το φυσικό είναι και ηθικό και έλλογο και αυθεντικό.
Στην Ιστορία αυτή η συγκεκριμένη αλήθεια, αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο της. Δεν υπάρχει κανείς άλλος τρόπος να δοκιμάσεις και διασφαλίσεις την ορθότητα και τη γνησιότητα μιας ιστορικής κρίσης, αν λείπει από την ιστορική σου εργαλειοθήκη η Λυδία Λίθος της Φύσης. Οι “λογικές”, οι ηθικές, τα συμπεράσματα, οι συμπεριφορές που έχουν άλλες πηγές προέλευσης και εκπόρευσης, είναι εκ προοιμίου απορριπτέες στην Ιστορία, αν προσκρούουν στη λειτουργία των φυσικών νόμων, που είναι αρχέγονοι, απαρασάλευτοι και ως τέτοιοι διαχρονικοί,
Συμπεράσματα:
- Ο μεταμοντερνισμός είναι η άρνηση υποταγής στο καθιερωμένο, τις πάγιες νόρμες και τα στερεότυπα. Στην Ιστορία είναι η ήττα της κυρίαρχης άποψης πως την Ιστορία τη γράφουν οι νικητές και όπως τη θέλουν αυτοί.
- Ουδείς είναι αυθεντικότερος της Φύσης. Καμιά αλήθεια δε συναντάται ισχυρότερη της φυσικής αλήθειας των πραγμάτων. Και τα δύο ,αποτελούν τα αποτελεσματικότερα εργαλεία που έχει ο ιστορικός στη διάθεσή του για να είναι και να θεωρείται ανεξάρτητος, αστράτευτος, αντικειμενικός. Εν τέλει, γνήσιος.
- καί τοῦτο (το Φυσικό) ποιεῖν, κἀκεῖνο (το Μεταμοντρένο) μή ἀφιέναι. Ο χρυσός κανόνας του Ιστοικού